Toekomstonderzoek 50-50

Bijgaande kaart laat het bodemgebruik van de provincie Zuid-Holland zien zoals dit vijftig jaar geleden was (1970, aan de linkerkant) en zoals dit er nu uitziet (2020, aan de rechterkant). In deze 50 jaar is er ruimtelijk gezien veel veranderd. Met de schuifbalk in het midden kan je de twee kaarten met elkaar vergelijken. Zoom in op de kaart voor gebruik van de schuif functionaliteit.

• Schaal van transformaties steeds kleiner. Als we de transformaties onderverdelen in schaal en per decennia bekijken, valt op dat alle typen transformaties geleidelijk in oppervlakte afnemen;
• De afgelopen 50 jaar zijn we steeds lager gaan bouwen in Zuid-Holland, transformaties liggen vanaf 1980 vaak onder het NAP-niveau;
• De aanwezigheid van treinstations en snelwegafritten vergroot de kans op transformatie naar woon- en werkmilieus;
• In gebieden waar al veel transformatie is, volgt vaak nog meer;
• Het ruimtelijk beleid is zeer bepalend geweest voor ruimtelijke transformaties. Denk bijvoorbeeld aan de afbakening van voormalige Rijksbufferzones en aanwijzing van Vinex-locaties.

"Nederland staat voor een aantal complexe opgaven. We moeten de inrichting van onze delta aanpassen aan de grillen van het veranderende klimaat. Onze landbouw stuit op kritische grenzen en gaat ten koste van het landschap, de bodemkwaliteit, de biodiversiteit en de volksgezondheid. Er is een nijpend tekort aan woningen en ons vervoersnetwerk is onvoldoende ingericht op de meer compacte en gedifferentieerde stedelijke omgeving van de toekomst. Ook is er de dringende noodzaak om de overstap te maken naar hernieuwbare energiebronnen. De huidige generatie Nederlanders begint aan een al even ingewikkelde als uitdagende klus. Het is een karwei dat decennia in beslag zal nemen en waarvoor geen vastomlijnd plan bestaat, maar dat ook een uitgelezen kans biedt om Nederland rijker, hechter en schoner te maken. ( College van Rijksadviseurs: Panorama Nederland )

In de komende vijftig jaar moeten we met een aantal nieuwe en urgente opgaven rekening houden, zoals klimaatadaptatie en energietransitie. Doorgaan op dezelfde voet helpt ons niet in de zoektocht naar ruimte voor toekomstige veranderingen. De focus komt steeds meer op functies combineren en daardoor de grond optimaal benutten, maar dit mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de leefomgeving. Hoe pakken we dat anders aan?

De scenariostudie geeft inzichten in kansrijke locaties voor transformatie. Er zijn vier scenario's ontwikkeld op basis van vier maatgevende condities: waterveiligheid, nabijheid, bereikbaarheid en bodemgesteldheid. De scenario's zijn:

Hoog en Droog: Dit scenario is gebaseerd op een selectie van plekken met een beperkt overstromingsrisico. In de toekomst kan dus gekozen worden om vitale economische functies en infrastructuur juist op deze locaties te plaatsen.

Wandelstad: Dit scenario toont plekken waar transformatie door functiemenging en verdichting leidt tot een leefomgeving waarin wonen, werken, voorzieningen en recreatie op loopafstand van elkaar liggen.

Compacte Stad: De focus van dit scenario ligt op verdichting rond (hoogwaardige) ov-stations.

Levend Landschap: In dit scenario lichten de gebieden op waar het vanwege de bodem moeilijk is om het huidige (landbouw)gebruik voort te zetten. Deze plekken bieden kansen voor nattere landbouw of voor recreatie of natuur.

In de kaart hieronder laten we een aantal plekken zien die de afgelopen jaren getransformeerd zijn. Deze plekken voldoen aan één of meerdere van de door ons geselecteerde maatgevende condities. Deze projecten kunnen inspiratie bieden voor andere plaatsen met soortgelijke opgaven.

Ruimtelijke ontwikkeling is van nature een complexe opgave waar verschillende ruimteclaims bij elkaar komen en een groot aantal stakeholders bij betrokken zijn. De 50-50 serious game faciliteert de dialoog in een veilige en ontspannende sfeer. Spelers ervaren hoe ze tot integrale keuzes kunnen komen met behulp van data.

Tijdens de game verkennen bestuurders of beleidsmedewerkers vanuit verschillende invalshoeken nieuwe ontwikkelingen voor de toekomst. In de game bieden datasets ondersteuning voor ruimtelijke keuzes en helpen ze bij het prioriteren van opgaven. De serious game kan o.a. worden ingezet om bestuurlijke gesprekken te faciliteren bij het maken van ruimtelijke keuzes.

Wil je meedenken over de toekomst van Zuid-Holland? Vind je het onderzoek interessant en wil je zelf aan de slag met onze GIS-bestanden? Wil je een serious game sessie organiseren? Neem contact op met Mariana Faver (m.faver@pzh.nl)