Fietspaden

Waar zijn fietspaden social-distance-proof?

"We zullen met elkaar moeten zoeken naar het nieuwe normaal, in de 1,5-meter-samenleving."

Tijdens de persconferentie van 7 april over de bestrijding van het coronavirus maakte premier Rutte duidelijk dat de maatregelen om het coronavirus in te dammen nog wel een tijdje zullen gelden. 

Een 1,5-meter-samenleving heeft niet alleen sociale gevolgen, het heeft ook impact op hoe we ons verplaatsen. Als iedereen 1,5 meter afstand moet bewaren, neemt de capaciteit van het openbaar vervoer af. Ook fiets- en voetpaden hebben een beperkte capaciteit als iedereen afstand moet houden. Wat betekent dat als de scholen weer open gaan en als werknemers weer naar hun werk gaan? 

Corona vervoersladder

In de  Corona vervoerladder  zijn vormen van vervoer gerangschikt van wenselijk naar onwenselijk redenerend vanuit het risico op infectieverspreiding. Thuiswerken levert de minste risico’s op, gevolgd door fietsen en lopen. Diverse  Europese steden  grijpen de Corona crisis aan om de fietsvriendelijkheid te vergroten. Niet alleen omdat de beweging die fietsen biedt gezond is. Zij willen voorkomen dat mensen die het openbaar vervoer nu vermijden, massaal in de auto stappen. Dat leidt immers tot verslechtering van de luchtkwaliteit. 

Fietsen is in de 1,5-meter-samenleving een erg goede manier om je te verplaatsen.

Nederland is een fietsland bij uitstek. Er ligt zo’n 35.000 kilometer fietspad. Maar waar kun je nu fietsen met voldoende afstand? Met geo-informatie kan je hier snel inzicht in krijgen. 

Waar kun je gaan fietsen én de social distance maatregel in acht nemen?

In de Basisregistraties staan onder meer gegevens over wegen, fiets- en voetpaden. Er zijn nationale afspraken gemaakt (standaarden) over de betekenis van begrippen, de manier waarop de gegevens moeten worden vastgelegd en hoe je ze beschikbaar stelt. Door te kijken welke afspraken er zijn gemaakt, kan je de relevante gegevens voor het beantwoorden van bovenstaande vraag uit de registraties filteren. Vervolgens kan je het antwoord voor heel Nederland in beeld brengen. In dit geval: waar bevinden zich de brede en de smalle fietspaden. Dat levert het volgende overzicht op.  

Fietspaden uit de BRT

Van de 35.000 kilometer fietspad is ruim 29.000 km fietspad (geel) tussen de 2 en 4 meter breed. Zo’n 4.600 km fietspad (rood) is smaller dan 2 meter. Circa 1.000 km fietspad (niet zichtbaar op het totaaloverzicht) is breder dan 4 meter.

Het totaaloverzicht geeft een indicatie waar het gebruik van fietspaden in Nederland bijzondere aandacht vraagt. De bredere fietspaden van tussen de 2 en 4 meter, vind je met name in het stedelijk gebied. In het oosten en noorden van Nederland vind je juist veel smalle fietspaden. Uit de gegevens in de Basisregistratie blijkt helaas niet of de bredere fietspaden voor één of tweerichtingsverkeer zijn bestemd. Deze gegevens zijn vaak wel te vinden in de systemen die beheerders van de fietspaden gebruiken in het dagelijks werk. Verder kan een fietspad tussen de 2 en 4 meter ook 2,1 meter breed zijn. In de praktijk kan afstand houden op de bredere fietspaden dus best een uitdaging zijn. 

Hoe kunnen locatiegegevens helpen om te monitoren dat het niet te druk wordt op de fietspaden?

Het monitoren van drukte van de fietspaden

Drukte is af te lezen uit locatiedata van mobiele apparaten. Telecomdata zijn wettelijk uitgesloten van gebruik in verband met privacygevoeligheid. Bovendien kost het veel rekenkracht om grote stromen (near) realtime data te verwerken.

Voor gegevens over drukte zou je ook kunnen kijken naar afgeleide producten. Apps op smartphones/-watches kunnen met toestemming van de gebruiker locatiegegevens vastleggen en delen. Als deze data toegankelijk zijn voor hergebruik, kan je deze gebruiken om een indicatie te krijgen van populaire routes. Hier kan je dan preventief maatregelen op instellen.

Om een grove indicatie te krijgen van drukte op fietspaden, lijken apps die sportprestaties bijhouden een logische ingang. Je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan Runkeeper, Endomundo, Runtastic en Strava. We deden een snelle zoektocht op het web welke van deze apps een API aanbiedt om dit soort data te kunnen bevragen. Dat blijkt nog best lastig te vinden. Waarschijnlijk omdat ook voor het hergebruik van locatiedata die via apps zijn verzameld privacybeperkingen gelden. 

Bij Strava vonden wij wel een  mondiale heatmap  (zie afbeelding). Hierop zie je de meest populaire routes oplichten. De data in de heatmap zijn niet bedoeld om mee te rekenen, maar geven wel een indicatie van de gemiddelde populariteit van routes.

Strava biedt ook een API. Via de API kan je voor specifieke delen van het fiets-, wandel-, watersport en wintersport netwerk de populariteit nagaan. Op basis daarvan zou je beperkende maatregelen efficiënt en effectief kunnen inzetten. Wij hebben niet onderzocht hoe moeilijk of eenvoudig het is om dit soort gegevens uit de API te krijgen. Overigens stelt deze app developer voor het hergebruik van data de eis dat het hergebruik past bij de doelstellingen van de app. Er zou dus nader overleg nodig zijn met de leverancier of data voor dit doel gebruikt kunnen worden.

Het lijkt goed mogelijk om een indicatie te krijgen van waar het druk is. Omdat de gegevens die je daarvoor nodig hebt onder de privacywetgeving vallen, is dit in de praktijk complex. 

Deze storymap is gemaakt door collega's van Geonovum om anderen te inspireren. Mocht deze informatie jou geïnspireerd hebben, dan horen we dat graag.

Voor vragen en opmerkingen kunt u mailen naar:

Gineke van Putten g.vanputten@geonovum.nl

Illustratie:

Tanne Nouwens

Fietspaden uit de BRT