Cruquius & Lisse

De polder Haarlemmermeer, de duinen bij Lisse en het oude duinbos bij Keukenhof

Cruquius Museum & Haarlemmermeer

© Bank Giro Loterij

© Bank Giro Loterij

Het Haarlemmermeer was zo’n 9 km breed en 20 km lang. Het meer werd gebruikt voor onder andere visserij en ook om makkelijk naar andere steden te varen. Echter, na 2 zware stormen in het gebied, leek het alsof het IJ zou doorbreken. Dit zou een nationale ramp zijn.

Het leegpompen van het gebied lag al een aantal jaren op tafel. Een paar waterkundige, zoals Jan Adriaansz Leeghwater en Nicolaas Samuelsz Cruquius, hadden hiervoor ook al plannen bedacht. Leeghwater dacht dat voor het droogleggen van het gebied 160 windmolens nodig waren. Maar nu het IJ aan het doorbreken was, was het tijd voor actie. Willem I tekende in 1839, ondanks veel kritiek en staatsschulden, de Wet op de droogmaking van Haarlemmermeer.

In de grond van de polder zit nog heel veel oud zout. Zout is vrij zwaar, dus dat is lang geleden heel diep de grond in gezakt. Nu komt het langzaam weer omhoog, wat lijdt tot verzilting.

©Parison X De Groot

 


Duinlandschap en Bodem

Resultaat bodemboring in de duinen bij Lisse

Bij Lisse liggen jonge duinen. Jonge duinen zijn hoog opgewaaide duinen van 40 tot 60m hoogte, jonge duinen zijn gevormd vanaf de 10e eeuw. Duinen worden gevormd door een Eolisch proces.

Volgens de bodemkaart vind je bij Langevelderslag kalkhoudende duinvaaggronden.

Vaaggronden zijn weinig ontwikkelde, jonge gronden met een humusarme bovengrond. Vaaggronden zijn gronden zonder duidelijk ontwikkelingen van horizonten. Op dit bodemprofiel zijn daarom ook maar twee duidelijke horizonten te herkennen. Boven aan de A horizont dit is donker grijs/zwart van kleur deze horizont is 20 tot 30 cm. Daaronder zie je het moedermateriaal wat vooral bestaat uit zand. Kalkhoudende bodems zijn jonge bodems. Het regenwater gaat makkelijk door de bodem omdat de bodem bestaat uit zand. Hoe ouder de bodem is hoe meer regenwater er door de bodem is getrokken. Het regenwater heeft de kalk in de bodem weggespoeld.


Bodem bij de Keukenhof

Lekker boren in de bosgrond

Volgens de bodemkaarten was het bodemtype bij de keukenhof een Vlakvaaggrond. Echter kwamen wij bij het boren in de grond vooral tot een profiel wat veel weg kreeg van een moderpodzolgrond.

Moderpodzolgronden zijn oudere gronden die daardoor meer ontwikkeld zijn dan vaaggronden. Het resultaat hiervan is dat er meer horizontlagen te herkennen zijn. De bovenste A horizont is het meest vergelijkbaar met de vaaggrond bij de jonge duinen. Ook is bij beide bodemtypes het moedermateriaal zand.

Bronnenlijst

Haarlemmermeerpolder. (z.d.). Leidraad Landschap & Cultuurhistorie 2018. Geraadpleegd 8 oktober 2020, van https://leidraadlc.noord-holland.nl/ensembles/haarlemmermeer/

Vuuren, R. (z.d.). Geschiedenis van de gemeente Haarlemmermeer. Noord-Hollands Archief. Geraadpleegd 8 oktober 2020, van https://noord-hollandsarchief.nl/partners/haarlemmermeer/geschiedenis-haarlemmermeer

Waterwolf na eeuwen definitief bedwongen. (z.d.). Canon van Nederland. Geraadpleegd 8 oktober 2020, van https://www.canonvannederland.nl/nl/noord-holland/amstelland-en-meerlanden/waterwolf-bedwongen

Gemaakt door

Ruben Bos, Jurjen Rouwenhorst, Menno Voskuylen & Laura Zeinstra

Aeres Hogeschool Almere

Veldwerkweek 2020

© Bank Giro Loterij

©Parison X De Groot

Resultaat bodemboring in de duinen bij Lisse

Lekker boren in de bosgrond