Schaduw op wandel- en fietspaden

Tijdens hete perioden stijgt de gevoelstemperatuur in de buitenruimte, maar niet overal evenveel. In de schaduw blijft het 10 tot 15 graden koeler. Daardoor is het creëren van schaduw een effectieve maatregel om de buitenruimte aangenaam te houden. Vooral op plekken waar mensen verblijven en bewegen, is schaduw fijn. Daarom werken veel overheden met richtlijnen voor het percentage schaduw op wandel- en fietspaden. De kaarten in dit kaartverhaal geven een indicatie van het gemiddelde schaduwpercentage op wandel- en voetpaden per buurt, en voor afzonderlijke wandel- en fietspaden. Ook kun je zien waar de schaduw vooral van bomen of van gebouwen komt.

Om het schaduwpercentage te berekenen is een digitaal terreinmodel gebruikt. Voor elke pixel van 1 bij 1 meter is berekend of het oppervlak in de schaduw van een boom, een gebouw of een ander object ligt, of dat het oppervlak in de zon ligt. Deze schaduwberekening is uitgevoerd voor 21 juni. Dit is de dag waarop de zon het hoogst aan de hemel staat en de schaduwen midden op de dag het kortst zijn. De schaduw is berekend voor het tijdstip 15:30 uur, omdat dit statistisch gezien het heetste moment van de dag is. De gekozen dag en tijdstip zijn in lijn met de uitgangspunten van de  Maatlat groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving  en vergelijkbaar met de uitgangspunten van de  Gevoelstemperatuurkaart .

Na deze schaduwberekening voor oppervlakken zijn voor de wandelpaden, fietspaden en voetgangersgebieden uit de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT, 2023) het schaduwpercentage bepaald. Op basis van deze gegevens is ook het gemiddelde schaduwpercentage op wandel- en fietspaden per buurt berekend.

Meer informatie over de uitgangspunten van de schaduwkaart vind je in de  technische toelichting .

De kaarten geven gemeenten en andere partijen inzicht in de aanwezigheid van schaduw. Je kunt de kaarten gebruiken voor verschillende doelen:

• Beoordelen situatie: Op buurtniveau laat de kaart zien welke buurten veel of juist weinig schaduw hebben. Je kunt losse wandel- en fietspaden analyseren en bepalen of er knelpunten zijn op drukke wandel- of fietsroutes. De kaarten helpen je om inzicht te krijgen of er wordt voldaan aan ontwerprichtlijnen voor een hittebestendige stedelijke inrichting. Bij het beoordelen van de situatie kun je een relatie leggen met waar kwetsbare groepen voor hitte wonen, zoals broze ouderen en huishoudens op of onder het sociaal minimum.
• Bepalen mogelijke maatregelen: Aan de hand van de beoordeling kun je overgaan tot het nemen van maatregelen in buurten of op knelpuntlocaties. De kaart met het schaduwpercentage op losse wandel- en fietspaden kan je helpen om te beoordelen welke specifieke locaties schaduw nodig hebben, of welke plekken wandelaars en fietsers beter kunnen mijden op hete dagen.
• Beoordelen voortgang: Schaduw is vrij eenvoudig uit te rekenen. Dit betekent dat het mogelijk is om te vast te stellen of gestelde doelen voor schaduwpercentages behaald zijn. Hiervoor zou je periodiek schaduwberekeningen moeten doen op basis van een nieuw hoogtemodel.