Kansen voor klimaatadaptatie dagrecreatie

Ondernemingen van de sub sector dagrecreatie liggen over heel Zeeland verspreid, in de duinen vlakbij de kust of dichterbij een stad of de rivier. Onder deze categorie vallen ondernemingen die voorzien in korte maar ook langere vorm van recreatie, sportief en educatief. Voor deze sub sector zijn een aantal maatregelen van klimaatadaptatie op deze pagina weergegeven en verduidelijkt. In onderstaande Figuur 1 staan maatregelen weergegeven die kansrijk zijn voor de horeca. Vervolgens is per maatregel meer toelichting gegeven op kosten, effectiviteit, benodigde tijd voor aanleg en aanbevelingen voor onderhoud.

Figuur 1 kansrijke maatregelen voor klimaatadaptatie

Een aantal geselecteerde klimaatadaptatie maatregelen zijn in deze pagina weergegeven. Normaliter worden deze per thema hitte, droogte, wateroverlast, overstroming en wind of extreem weer weergegeven. Op deze pagina zijn verschillende maatregelen weergegeven die kansrijk zijn.

Maatregelen

Afkoppelen van regenwater

Een kansrijke maatregel die voor wateroverlast, droogte en mogelijk hitte effectief is, is het afkoppelen van regenwater. Ook voor duurzaamheid en kosten besparing kan deze maatregel interessant zijn. In veel gevallen zal regenwater via goten naar de riolering stromen, het zoete regenwater is dan weg. Dit terwijl in laaggelegen regio's zoals Zeeland verzilting een uitdaging is. Met afkoppelen wordt bedoelt dat regenwater niet direct naar de riolering afstroomt. Het water kan via hemelwaterafvoer opgeslagen worden, infiltreren in de bodem, afstromen naar een wadi of het oppervlaktewater. Het is goed om het regenwater op eigen terrein op te vangen, op te slaan en vervolgens in de bodem te infiltreren of te gebruiken. Regenwater kan gebruikt worden voor het besproeien van groen maar ook na lichte bewerking voor toiletspoeling. Met verder gaande filter stappen kan er drinkwater van worden gemaakt.

Veel voordelen van afkoppelen zijn te benoemen. De piek afvoer naar de waterzuivering neemt af (met name rond intense buien) en daarmee kan het waterschap efficient zuiveren. Het regenwater wordt op eigen terrein geïnfiltreerd wat positief uitpakt voor de bodem en de grondwaterstand, waardoor droogte wordt bestreden. Als regenwater is ingezet voor besproeing van groen wordt drinkwater bespaart. Wanneer het regenwater over het grondoppervlak stroomt of wordt ingezet voor actieve koeling kan het ook hitte beperken.

Water opvang kan op meerdere manieren, in een bassin, in een bak of regenton, in een ondergrondse tank, in een zwemvijver, op een dak, of in een poel.

Effectiviteit:

  • Hitte - laag
  • Wateroverlast - laag
  • Droogte - laag tot gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde waterbeleving
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau
  • Vermindering drinkwatergebruik voor besproeing beplanting

Monitoring:

Zorg dat verstoppingen in de hemelwaterafvoer snel worden verwijderd. Bij opslag van regenwater belangrijk om ook de kwaliteit van het water in de gaten te houden.

Schaduw creëren

Het creëren van schaduw is een effectieve maatregel tegen hitte. Door het wegnemen van directe zon instraling kan de omgeving koeler blijven. Het verschil tussen een plek in de volle zon en een plek in de schaduw kan tot 7 graden koeler aanvoelen.

Effectiviteit:

  • Hitte - hoog

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Zorgt voor lokale koelte, ook in een gehele ruimte
  • Zorgt voor minder vraag naar actieve koeling door ventilator of airco
  • Kan ook bijdagen aan droog houden van terras

Monitoring:

Het is belangrijk om jaarlijks de zonwering te controleren op schade.

Wadi

Een wadi is een voorziening voor infiltratie van regenwater. Het houdt een laagte in waarin het regenwater zich kan verzamelen en in de bodem kan infiltreren. Meestal is een wadi beplant met biezen of gras. Een wadi helpt verdroging van de bodem tegen te gaan, vormt een buffer bij overvloedige regenval en draagt bij aan de zuivering van het water. Een wadi (Arabisch voor 'dal') is eigenlijk een droge rivierbedding in een woestijn. Alleen bij hevige regenbuien vult de rivierbedding zich met water. Meestal staat de wadi dus droog, alleen na een regenbui staat er water in. De bodemlaag van de wadi bestaat uit een laag grind en een buis, die bij hoge grondwaterstanden een aanvullende drainerende functie heeft.

De wadi zal ongeveer twee keer per jaar schoongemaakt moeten worden van bladafval en zwerfvuil. De drainage richting naar het oppervlaktewater zal ongeveer één keer per jaar schoongemaakt moeten worden. Voor het goed functioneren van een wadi is het aangeraden om de bodemkwaliteit één keer per 5 jaar te monitoren op verweer en uitspoeling. Hierdoor kan deze tijdig vervangen worden als vervuiling waargenomen wordt.

Effectiviteit:

  • Hitte - laag tot gemiddeld
  • Wateroverlast - hoog
  • Droogte - gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau.

Monitoring:

Regelmatig maaien afhankelijk van de gewenste begroeiing. In het geval dat afvalstoffen naar de wadi afstromen (wegvlak met rijverkeer, zinken dakgoten of koper) is het aan te raden na 15 jaar een test uit te voeren.

Vergroenen

Groen is een mooie invulling voor veel omgevingen. Een groene gevel als beperkte ruimte beschikbaar is, die ook mooi kan kleuren met bloemen in het voorjaar, zomer of in het najaar. Een groendak kan met minder onderhoud ook interessant zijn. Wanneer meer ruimte beschikbaar is kan de ecologische structuur worden versterkt met leefruimte voor planten en dieren waarbij het ook voor de mens aangenaam is om daarin te verblijven. Groen zorgt voor een verhoging van leefbaarheid en het welbevinden van mensen. Daarmee heeft het diverse voordelen en is het relatief eenvoudig en goedkoop met langdurige, voordelige effecten.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  • Hitte - gemiddeld tot hoog
  • Wateroverlast - gemiddeld
  • Droogte - laag tot gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verhoogt menselijk welzijn en daarmee gezondheid;
  • Verlaagt hittestress.

Monitoring:

Groen heeft onderhoud nodig zoals het snoeien van struiken en bomen, het maaien van een grasveld en verwijderen van eventueel ongewenste beplanting.

Verlaagde speeltuin

Een verlaagde speeltuin is een zogenaamde win win oplossing. Dat is omdat de speelplek een toevoeging is voor kinderen, daarnaast kan de speelplek zorgen voor vergroening en wateropvang. Zoals in de afbeelding weergegeven zijn op speelse wijze is een houten speel constructie geplaatst in een wadi. Het groen wordt minder vaak gemaaid waardoor verschillende kruiden en planten kunnen groeien. Het groen is zo een toevoeging aan de ecologische structuur. Er zijn diverse voordelen en is het relatief eenvoudig en goedkoop met langdurige, voordelige effecten.

Effectiviteit:

  • Hitte - gemiddeld
  • Wateroverlast - hoog
  • Droogte - gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verhoogt menselijk welzijn en daarmee gezondheid;
  • Verlaagt hittestress.

Monitoring:

De speeltoestellen hebben onderhoud nodig evenals dat groen gemaaid moet worden.

Waterplein

De toepassing van waterpleinen komt in de afgelopen jaren vaker voor. met name in gebieden waar weinig ruimte beschikbaar is voor waterbuffering. Het waterplein legt een koppeling tussen de functie bufferen van water en andere lokale functies zoals speelvoorzieningen en groen. Bij aanleg is het belangrijk om de buffervoorziening van deze kans waterdicht uit te voeren zodat deze niet vol kan lopen door hoog grondwater.

Omdat een waterplein lager ligt, in vergelijking met de rest van de omgeving, is het regelmatig onderhouden ervan belangrijk. Met het afstromend regenwater komt modder, vuil en bladderen terecht op het waterplein. Om het plein aantrekkelijk en bruikbaar te houden dienen deze zo snel mogelijk na het droogvallen verwijdert te worden.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  • Hitte - laag
  • Wateroverlast - hoog
  • Droogte - laag tot gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Vergroting van belevingswaarde;
  • Vergroting van bedrijfswaarde;
  • Verminderde afvloeiing van regenwater naar lager gelegen delen;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau.

Monitoring:

Een waterplein heeft regelmatig onderhoud nodig waardoor een mogelijk verstopte afvoer snel wordt opgespoord. Vuil kan het beste regelmatig worden verwijderd.

Droogte resistente beplanting

Droogte resistente beplanting kan worden gebruikt om de watervraag te verminderen in droge periodes. Deze beplanting is zonminnend en vergt een plaatsing op een plek waar vaak de zon schijnt. Voorbeelden van droogte resistente beplanting zijn Duizendblad en Dropplant.

Effectiviteit:

  • Droogte - laag

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Vergroting van belevingswaarde;
  • Verhoogt biodiversiteit;
  • Verlaagt kans op verdroging.

Monitoring:

Droogte resistente beplanting kan met minder water overleven en vaak met minder aandacht goed uit. Als minder bloemen bloeien is dat een teken dat toch een tekort is aan water of andere voedingstoffen.

Links

Kansen voor andere subsectoren

Terug naar de kansenkaart

Figuur 1 kansrijke maatregelen voor klimaatadaptatie