Introductie actuele bodemdalingskaarten
Met behulp van aardobservatie technieken (radar satelliet) kunnen indicatoren voor bodemdaling worden afgeleid voor stedelijke (verharde) en landelijke (onverharde) gebieden. De belangrijkste oorzaak voor bodemdaling van de bovengrond in de onverharde gebieden is de oxidatie van veen/inklinken van klei als gevolg van het gevoerde waterbeheer waarbij de grondwaterstand ruim onder het maaiveld gehouden wordt. In de verharde gebieden is de oorzaak het indrukken van slappe lagen door het opgebracht gewicht (m.n. ophoogzand en bestrating). In stedelijk / bebouwd gebied is niet alleen het gewicht op de bodem voor een zeer belangrijk deel debet aan bodemdaling, maar met name ook (dikke) funderingslagen die druk uitoefenen op de ondergrond.
De kwaliteit van de satelliet metingen kan door vele factoren worden beïnvloed, vooral in het landelijk gebied. Daarom zijn er gemiddeld 150 beelden gebruikt over een meerjarige periode om een statistisch onderbouwde indicator van relatieve bodemdaling per deelgebied te bepalen. Meer onderzoek is nodig om verdere verstorende invloeden uit te filteren. Uit validatie blijkt voor landelijk gebied (met name voor een groot aantal veen- & kleigebieden) dat de indicatoren van bodemdaling relevante signalen afgeven. Er zijn echter ook gebieden (bijv. zandgronden) waar bodemdaling wordt gesignaleerd door de radar waar dit niet wordt verwacht. Het validatierapport voor de signaalkaarten is hier beschikbaar .
De kaarten kunnen inzicht geven voor de thema's droogte en wateroverlast met signalen van plekken waar mogelijke bodemdaling kan voorkomen en tevens de gradatie en de verspreiding ervan. In stedelijk gebieden voegen de bodemdaling signalen toe aan de huidige aanwezige modelgebaseerde bodemdalingsvoorspellingskaarten (zie tabblad bodemdalingsvoorspellingskaarten). Er zijn echter in de komende jaren betere kaarten voor heel Nederland voor de bebouwde kom en landelijk gebied te verwachten.
Waarom is dit onderwerp van belang?
De bodemdaling in stedelijk en landelijk gebied is een gevolg van allerlei factoren, waarvan menselijk handelen en klimaat de belangrijkste zijn. Door de eerder genoemde oorzaken van bodemdaling in verschillende beheergebieden is via de signaalkaarten kennis te verkrijgen over de spreiding en de mate van bodemdaling, waardoor evaluatie van maatregelen mogelijk wordt (bv effecten van peilbeheer als de GLG en de duur van lage grondwaterstanden, maar ook effecten van ophogen, en aanbrengen van funderingslagen).