Klimaatstresstest Gemeente Nuenen
Inleiding
Waarom een klimaatstresstest?
De impact van klimaatverandering is enorm. Daar zijn we ons nog steeds veel te weinig van bewust. Extreem weer, natuurrampen en het falen van klimaatmaatregelen worden wereldwijd aangemerkt als de grootste risico’s (World Economic Forum, 2017). Ook in Nederland heeft klimaatverandering grote gevolgen voor hoe we in de toekomst wonen en werken. Met de klimaatstresstest willen we als gemeente laten zien welke effecten van klimaatverandering er zich binnen onze gemeentegrenzen momenteel of in de toekomst voordoen.
We moeten ons met z’n allen voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering. De overheid kan niet alles voor ons oplossen, daarvoor zijn de gevolgen te groot. Extreme droogte zoals in de zomer van 2018 en 2019 gaat vaker voorkomen. Op zo'n moment is er simpelweg niet voldoende zoet water beschikbaar voor bijvoorbeeld de landbouw, maar ook natuurgebieden die met verdroging kampen. Daarnaast krijgt gemeente Nuenen te maken met wateroverlast door extreme en langdurige neerslag.
Wat vind ik in de klimaatstresstest?
Als we ons willen voorbereiden op klimaatverandering moeten we eerst begrijpen wat er gaat veranderen en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn. Deze klimaatstresstest brengt dat in beeld. De klimaatstresstest biedt op zichzelf geen oplossingen, het signaleert alleen de knelpunten. Aan de hand van de informatie die u in deze kaarten vindt, willen we als overheid in gesprek gaan over hoe we binnen de gemeente Nuenen willen omgaan met klimaatverandering. Bovendien willen we kijken wat we daar samen aan kunnen doen.
De StoryMap is ingedeeld aan de hand van drie klimaattrends die zich voordoen in de gemeente Nuenen, namelijk:
- Het wordt natter (wateroverlast)
- Het wordt warmer (hitte)
- Het wordt droger (droogte)
In de kaarten is het KNMI-klimaatscenario 2050WH leidend. Dit klimaatscenario houdt in dat er uitgegaan wordt van een stijging van 2 graden Celsius in 2050 ten opzichte van de periode 1981-2010. Naast temperatuur heeft ook het luchtstromingspatroon invloed op de klimaatverandering. Dit scenario gaat uit van hogedrukgebieden in de zomer, waardoor een grotere invloed op het weer ontstaat.
De kaarten in de klimaatatlas tonen resultaten van computersimulaties en geven een indicatie van de effecten van klimaatverandering en extreme weersituaties. In werkelijkheid kunnen er daarom lokaal afwijkingen zijn ten opzichte van de kaartbeelden.
Het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie
In het landelijke Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is als doel gesteld dat Nederland in 2050 zo goed mogelijk 'klimaatbestendig' is ingericht voor wateroverlast, droogte, hitte en overstromingen. Het filmpje heeft hierover een uitleg:
Gemeente Nuenen gaat te werk volgens de methodiek van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Dit zijn drie stappen om aan de slag te gaan met klimaatadaptatie (aanpassen aan klimaatverandering) binnen de gemeente:
- Stap 1 ‘weten’: We brengen in beeld wat de kwetsbaarheden zijn (klimaatstresstest)
- Stap 2 ‘willen’: We gaan in gesprek met betrokkenen om gezamenlijk ambities te formuleren voor een klimaatbestendig Nuenen (voeren van risicodialogen en opstellen uitvoeringsagenda).
- Stap 3 ‘werken’: We gaan samen aan de slag om onze leefomgeving klimaatbestendig te maken
De klimaatstresstest is nooit af
De komende jaren gaan de ontwikkelingen door en daardoor ontstaan nieuwe inzichten. Denk bijvoorbeeld aan de nieuwe klimaatscenario’s van het KNMI. Met nieuwe inzichten zal de klimaatstresstest elk zes jaar worden herhaald (aangevuld en geactualiseerd).
Informatie
Wilt u nadere informatie over de klimaatstresstest?
Voor vragen binnen bebouwd gebied kunt u terecht bij de gemeente Nuenen .
Voor vragen in het landelijk gebied kunt u terecht bij waterschap De Dommel .
Wateroverlast
Het wordt natter
Alle seizoenen, behalve de zomer, zijn natter geworden. In de zomer valt er weliswaar minder neerslag, maar de intensiteit van extreme buien in de zomer neemt wel toe. De gewijzigde neerslagkarakteristieken worden verklaard doordat warmere lucht meer waterdamp kan bevatten en omdat er door een verandering van de luchtstromingen vaker warme winden uit het zuiden en westen waaien. Door deze veranderingen stijgt in het algemeen de grondwaterstand in de winter en lente; wat een grotere kans op grondwateroverlast geeft. In de maanden april tot oktober is er een grotere kans op wateroverlast, omdat er vaker zware buien vallen en omdat bij de meest extreme buien de hoeveelheid neerslag per uur toeneemt.
In deze StoryMap behandelen we vijf aspecten als het gaat om wateroverlast in de gemeente Nuenen, namelijk:
- Water op straat situaties (risico wateroverlast bij zware buien)
- Risicovolle locaties wateroverlast
- Gemiddelde hoogste grondwaterstand (risico grondwateroverlast)
- Wateroverlast regionaal watersysteem (risico overstromingen)
Water op straat situaties
Waarom is dit van belang?
Hevige neerslag in een korte periode kan lokaal zorgen voor wateroverlast. Dit type wateroverlast komt het meest voor bij wolkbreuken in de zomer. Een groot deel van de Nederlandse straten en pleinen kunnen bij hevige buien onder water komen te staan. Het rioolstelsel is namelijk niet ontworpen voor deze extreme neerslag, dat zou bovendien te kostbaar zijn. Ook laaggelegen percelen in het buitengebied kunnen onder water komen te staan. De meeste schade treedt op wanneer het water, vaak via het maaiveld, bij gebouwen naar binnen stroomt.
Wat zie ik op de kaart?
Links van de balk is een zeer zware bui van 70 mm neerslag in één uur weergegeven. In 2050 valt deze bui gemiddeld eens per 100 jaar. Rechts van de balk is een bui van 90 mm in één uur weergegeven. Deze bui heeft in 2050 een herhalingstijd van 250 jaar. Beide buien zijn onderdeel van de stresstest wateroverlast. De stresstest is boven normatief en richt zich op de gevolgen van wateroverlast bij extreme omstandigheden. In de stresstest wordt het 'systeem' onder druk (stress) gezet, zodat inzicht ontstaat in:
- het functioneren van het systeem onder extreme omstandigheden,
- in hoeverre onderdelen van het systeem zullen falen en
- welke gevolgen dat falen heeft in termen van blootstelling van functies en objecten.
Deze zeer zware buien geven aan waar in de gemeente Nuenen er water op straat/maaiveld kan komen te staan en op welke plekken er een risico is op wateroverlast. Het water op straat/maaiveld is weergegeven in meters.
Wat kan ik met deze informatie?
De resultaten geven op lokale schaal een indicatie van de gevolgen van hevige neerslag. De eigenaren van specifieke functies en objecten kunnen op basis daarvan een inschatting maken van de gevolgen van wateroverlast voor henzelf en anderen. Op basis hiervan kan in een gesprek tussen de verschillende belanghebbenden bepaald worden of en welke maatregelen moeten worden getroffen om de gevolgen van hevige neerslag te beperken.
Risicovolle locaties wateroverlast
Waarom is dit van belang?
Water op straat neemt verschillende risico's met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan water dat tegen panden stroomt of zelfs panden binnendringt. Onbegaanbare wegen waardoor hulpdiensten bepaalde locaties niet meer kunnen bereiken. Of de riolering die de grote hoeveelheid neerslag niet kan verwerken, waardoor er vervuild water op straat komt te staan. Dit brengt bovendien gezondheidsrisico's met zich mee.
Het is van belang om inzichtelijk te maken waar deze situaties zich voordoen. Op die manier kunnen wij daar als gemeente op inspelen, en waar mogelijk risico's beperken.
Wat zie ik op de kaart?
Links van de balk is, net als in de vorige kaart, een zeer zware bui van 70 mm neerslag in één uur weergegeven (in 2050 valt deze bui gemiddeld eens per 100 jaar). Rechts van de balk is een bui van 90 mm in één uur weergegeven (deze bui heeft in 2050 een herhalingstijd van 250 jaar).
Deze kaart biedt inzicht in onder andere kwetsbare functies en de risico's bij panden en wegen. Hoe deze zijn weergegeven is hieronder te vinden in de legenda.
Wat kan ik met deze informatie?
De resultaten op de kaart geven op lokale schaal een indicatie van de mogelijke risico's van hevige neerslag. De eigenaren van specifieke functies, panden en objecten kunnen op basis daarvan de eigen verantwoordelijkheid inzien. Geen enkele partij kan individueel dit risico beperken. Daarom zal er gezamenlijk het gesprek aangegaan moeten worden om op zoek te gaan naar mogelijke maatregelen.
Gemiddelde hoogste grondwaterstand
Waarom is dit van belang?
Een grondwaterstand die van nature hoog is kan in natte periodes snel tot overlast leiden. Een hogere gemiddelde grondwaterstand kan leiden tot frequenter optredende wateroverlast in kruipruimten (met naast hinder ook negatieve gezondheidseffecten) en tuinen, afsterven van flora, schade aan kabels en leidingen, schade aan wegen en schade aan bomen en gewassen.
Wat zie ik op de kaart?
De kaart links van de balk geeft aan wat de Gemiddelde Hoogste Grondwaterstand (GHG) is in de huidige situatie. De Gemiddelde Hoogste Grondwaterstand wordt doorgaans in de wintermaanden bereikt. Deze GHG wordt weergegeven in meters onder het maaiveld. De kaart rechts van de balk geeft de GHG weer in 2050 bij klimaatscenario WH (zie inleiding). In gebieden waar de GHG in 2050 hoger komt te liggen neemt het risico op grondwateroverlast toe.
Wat kan ik met deze informatie?
De kaart geeft een indicatie van de Gemiddelde Hoogste Grondwaterstand. Hoge waterstanden kunnen worden vermeden door de natuurlijke waterhuishouding goed te betrekken in de ruimtelijke planvorming. Als er wel overlast is, kan een gebiedsgerichte benadering interessante kansen bieden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de aanleg van drainage of het (her)afstemmen van het toekomstige ruimtegebruik op het aanwezige (grond)watersysteem.
Overstromingen
Hoog water in De Dommel komt vaker voor
Nederland is een laagliggende delta en van oudsher gevoelig voor overstromingen vanuit beken, rivieren en de zee. In de loop der eeuwen is een systeem opgebouwd dat Nederland droog houdt. Dit systeem bestaat uit dijken, dammen en duinen (waterkeringen). Gemalen zorgen voor de afvoer van het overtollige water vanuit de laaggelegen polders; beken zorgen voor de afvoer van water vanuit de ‘hoge gronden’.
Hoogwater in de beekdalen rond Nuenen komt al decennia voor. Door de klimaatverandering neemt de kans op hoog water in De Dommel, Kleine Dommel, Hooidonksche beek en andere sloten wel toe. Hierdoor neemt ook de kans op schade toe. Het is aan de ondernemer of eigenaar in een overstromingsgebied om op basis van deze gegevens een afweging te maken welke risico’s men wil nemen.
Overstroming regionale watersysteem
Waarom is dit van belang?
De overstromingsdiepte bepaalt de mate waarin een gebied wordt blootgesteld aan de effecten van een overstroming. De overstromingsduur in combinatie met het grondgebruik bepalen de omvang van de schade. Het doel van de kaarten is ook om bewustwording en acceptatie te creëren. Overstromingen van buitendijkse gebieden zijn een natuurlijk proces dat regelmatig mag gebeuren. Om het waterbeheer betaalbaar te houden mag ook het regionale watersysteem af en toe overstromen.
Daarnaast is het een geschikt startpunt om de mogelijkheden voor gevolgbeperkende maatregelen te verkennen. Bepalen of er maatregelen nodig zijn vraagt om een nadrukkelijke afweging. Zo is het aanpassen van de bestaande bebouwing ingewikkelder en duurder dan het meegeven van randvoorwaarden voor nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast kan inzicht in de kwetsbaarheid van een gebied, voor de gevolgen van een overstroming, ook een rol spelen bij locatiekeuze voor ontwikkelingen.
De neerslag en het overtollige water kan tijdelijk worden opgevangen door waterberging. Bij een onverharde bodem kan het water in de bodem sijpelen. Dit zakt geleidelijk uit naar het grondwater. Vanuit daar vindt het water zijn weg naar bronnen, beken en rivieren. Door het inrichten van waterbergingen, daar waar de regen valt, wordt piekafvoer naar laaggelegen gebieden voorkomen en zal de wateroverlast daar minder worden.
Wat zie ik op de kaart?
Links van de balk is een bui T=100 weergegeven. Dit is een bui van 110 mm in 12 uur en komt eens in de 100 jaar voor in 2050WH. Aan de rechterkant van de balk is een tweede scenario geschetst, namelijk een bui T=250. Dit is een bui van 137 mm in 12 uur en komt een keer in de 250 jaar voor in 2050WH. Bij beide buien neemt de neerslagintensiteit toe tot een piek halverwege de bui, waarna de intensiteit weer afneemt. Bij beide buien gaat het om een maximale inundatie (onderwaterzetting) in de zomersituatie. Deze inundatie is weergegeven in meters.
Daarnaast zijn oppervlaktewateren en overige keringen te zien op de kaart. Deze komen uit de Legger van Waterschap De Dommel. De Legger is een verzameling van tekeningen en documenten waarop het hele beheergebied van het waterschap staat.
Ten slotte worden op kaart de locaties weergegeven die gereserveerd zijn om water te bergen. Deze liggen voor het grootste gedeelte langs De Dommel. Er wordt in de kaart onderscheid gemaakt tussen twee typen waterberging, namelijk bestaand overstromingsgebied (huidig) en reserveringsgebied voor toekomstige overstromingen (toekomst).
De legenda hieronder geeft weer op welke manier de vorige punten op de kaart zijn weergegeven.
Wat kan ik met deze informatie?
Om het aantal slachtoffers en de schade bij een overstroming te beperken, is het belangrijk dat bedrijven en inwoners weten wat ze moeten doen. Op www.overstroomik.nl kunnen inwoners zien hoe hoog het water in de omgeving kan komen te staan. Regionaal wordt veel aandacht geschonken aan ruimte langs de rivieren met als doel de gemeente Nuenen en haar bewoners te beschermen tegen veel en hoog water.
Hitte
Het wordt warmer
Klimaatverandering leidt in Nederland tot meer zomerse en tropische dagen. Dat bleek overduidelijk in de zomer van 2018 en 2019. Het was, volgens het KNMI, de warmste zomer in minimaal drie eeuwen met maar liefst twee hittegolven. Vóór 1975 was een hittegolf een zeldzaam verschijnsel. Meer dan de helft van het aantal hittegolven sinds 1901 vond plaats in de afgelopen 28 jaar.
Niet alleen in de zomer wordt het warmer, ook de gemiddelde temperatuur in de winters nemen toe. Deze ‘zachtere winters’ kunnen verklaard worden uit het vaker voorkomen van wind uit zuidwestelijke richting, vooral in de late winter en het vroege voorjaar.
Ook gemeente Nuenen ervaart deze klimaattrend en heeft enkele klimaateffecten in beeld gebracht, namelijk:
- Hittestress door warme nachten
- Stedelijk hitte-eiland effect
- Risico opwarming oppervlaktewater
Hittestress door warme nachten
Waarom is dit van belang?
Blootstelling aan hoge temperaturen kan zorgen voor gezondheidsrisico's. Hittestress is een serieus probleem dat vaak onderschat wordt. Langdurig aanhoudende hitte kan leiden tot klachten als vermoeidheid, concentratieproblemen en hoofdpijn. In het ergste geval kunnen (vooral oudere en zwakkere) mensen hieraan overlijden.
Wat zie ik op de kaart?
Deze kaart geeft een inschatting van het gemiddelde aantal tropische nachten per jaar in het stedelijk gebied. Tijdens een tropische nacht daalt de temperatuur niet onder de 20 °C. Warme nachten zijn een belangrijke factor bij hittestress. Links van de balk zijn het aantal warme nachten in het huidige klimaat weergegeven en rechts van de balk in 2050 (klimaatscenario WH).
Wat kan ik met deze informatie?
Allereerst is deze informatie gepubliceerd om bewustwording te creëren. Warme nachten zijn een belangrijke factor bij hittestress en kan leiden tot gezondheidsklachten. Hier kunnen we op inspelen. Denk bijvoorbeeld aan goede isolatie, groene daken, ventilatie en airco’s. Kortom, het binnenklimaat verbeteren.
Stedelijk hitte eiland effect
Waarom is dit van belang?
In de stad is het vaak warmer dan in het omringende landelijk gebied. Dit wordt het stadseffect of stedelijk hitte-eiland effect genoemd. Dit effect is 's nachts het sterkst, omdat de stad de warmte langer vasthoudt. Bij hittestress gaat het niet alleen om hoge temperaturen, maar ook om de combinatie met luchtverontreiniging.
De extra gevoelige plekken in de stad zijn hete plekken waar ook veel kwetsbare mensen (ouderen en de allerkleinsten) verblijven. In buurten met veel verharding is minder verdamping door planten en wordt de warmte opgenomen in de straat en gebouwen. Deze warmte wordt ’s nachts uitgestraald waardoor de warmte tussen de gebouwen blijft hangen.
Wat zie ik op de kaart?
Deze kaart geeft het stedelijk hitte-eiland effect weer in °C. Dit is het gemiddelde luchttemperatuurverschil tussen de stedelijke en omliggende landelijke gebieden. De kaart geeft een voorspelling van het stedelijk hitte eiland effect weer op basis van verschillende onderliggende kaartgegevens: de bevolkingsdichtheid, windsnelheid, hoeveelheid groen, blauw en verharding. Naast het stedelijk hitte-eiland effect zijn ook kwetsbare objecten en wijken (>25% 65-plussers) weergegeven.
Wat kan ik met deze informatie?
De vraag die bij dit onderwerp centraal staat is: Hoe kunnen we ons aanpassen aan extreme hitte?
Ten eerste kunnen we ons gedrag aanpassen. Denk aan het instellen van tropenroosters en aanpassen van zorgplannen. Daarbij hoort ook een gerichte communicatie over bijvoorbeeld ventilatie en vochtinname. Daarnaast kunnen gebouwen worden aangepast om het binnenklimaat te verbeteren.
Ten tweede is het aanbrengen van schaduw in de openbare ruimte of in de tuin erg effectief. Het aanplanten van bomen zorgt op termijn voor zowel schaduw als een koelere luchttemperatuur via verdamping. Ook laag groen, zoals stuiken, resulteren in een verlaging van de temperatuur. Door verharding te vervangen door groen neemt de opwarming af en neemt de koeling toe.
Risico opwarming oppervlaktewater
Waarom is dit van belang?
De watertemperatuur is een belangrijke indicator van de waterkwaliteit. Bij hoge watertemperaturen daalt het zuurstofgehalte in het water en neemt de afbraak van plantenresten en dergelijke in het water toe. Hierdoor daalt het zuurstofgehalte nog verder. Bij temperaturen boven de 20°C groeit blauwalg veel beter. Ook gedijen (ongewenste) exotische planten en dieren, ziekteverwekkers en -verspreiders beter.
Wanneer er na een lange droge en warme periode een flinke bui valt, kunnen poepbacteriën, meststoffen, maar ook oliën van auto’s afspoelen naar het oppervlaktewater. Deze dragen allen bij aan het verslechteren van de waterkwaliteit.
Wat zie ik op de kaart?
Deze kaart geeft een inschatting van het risico op warm oppervlaktewater in de zomer, zowel in de huidige situatie als in 2050. Het kaartbeeld toont de langste aaneengesloten periode (dagen per jaar) waarin de watertemperatuur hoger is dan 20°C. Weersinvloeden en locatie specifieke factoren zoals waterdiepte en bebouwingsdichtheid zijn opgenomen in het rekenmodel. Daarnaast biedt de kaart ook inzicht in de zwemwaterlocaties en meldingen van blauwalg.
Wat kan ik met deze informatie?
Zoals aangegeven heeft niet alleen de watertemperatuur grote invloed op de waterkwaliteit. Ook de hoeveelheid meststoffen en de doorstroming spelen een grote rol. Of u ergens veilig kunt zwemmen hangt dus af van meerdere factoren.
Wilt u zeker weten waar u veilig kan zwemmen? Kijk dan op www.zwemwater.nl . Op deze website staat voor welke zwemwaterlocaties waarschuwingen en/of verboden gelden.
Droogte
Het wordt droger
Droogte kan leiden tot bodemdaling en funderingsproblemen, maar ook tot schade bij landbouw, natuur, stedelijk groen en scheepsvaart. Daarnaast leidt droogte tot problemen met betrekking tot de waterkwaliteit en neemt de kans op natuurbranden toe. De kwetsbaarheid voor droogte hangt niet alleen af van de lokale weersomstandigheden, maar ook van de aanvoer van zoet water via de grote rivieren. Watertekorten kunnen leiden tot uitzakkende peilen en onttrekkingsbeperkingen.
Er worden in deze StoryMap vier klimaateffecten toegelicht wat betreft droogte in de gemeente Nuenen betreft, namelijk:
- Bodemdaling
- Gemiddelde laagste grondwaterstand
- Watervoerendheid en wateraanvoer
- Gevoelige gebieden (natuur en landbouw)
Bodemdaling
Waarom is dit van belang?
Bodemdaling ontstaat door oxidatie van veen, daling van de gemiddelde laagste grondwaterstand en het samendrukken van (slappe) grond. Dit leidt tot volumeverlies. Bodemdaling kan schade veroorzaken aan infrastructuur, huizen en kunstwerken en ook het overstromingsrisico neemt toe.
Wat zie ik op de kaart?
De linker kaart laat zien welke delen van gemeente Nuenen te maken hebben met bodemdaling. Deze bodemdaling richt zich op de periode van 2016-2050. Deze bodemdaling is het gevolg van het ontwateren van klei en veengronden. Ontwaterde klei- en veengrond krimpt (rijping) en de organische stof oxideert.
De aanvullende bodemdaling door klimaatverandering is weergegeven op de rechter kaart. Door de opwarming van het klimaat zakken grondwaterstanden dieper uit en neemt de snelheid van veenoxidatie toe.
In Nuenen komt bodemdaling alleen voor langs De Dommel. De sectoren natuur en landbouw ervaren mogelijk de negatieve gevolgen van dit klimaateffect.
Wat kan ik met deze informatie?
Aan de hand van deze kaarten kan een inschatting gemaakt worden waar in de leefomgeving bodemdaling voorkomt. Bodemdaling kan onder andere invloed hebben op het watermanagement binnen de gemeente, de gebiedsindeling en functieveranderingen, klimaatadaptieve maatregelen of het evalueren van de effecten (zoals schade aan fundering).
Bodemdaling door ontwatering van klei- en veengronden kan verminderd worden door het hoog houden van grondwaterstanden. Belangrijk hierbij is dat het diep uitzakken van grondwaterstanden in de zomer wordt tegengegaan. Dat is het moment dat de veenoxidatie maximaal is. Systemen zoals onderwaterdrainage (feitelijk infiltratie) gaan het diepe uitzakken van de grondwaterstand en daarmee de bodemdaling tegen. Ze zorgen gelijktijdig voor een betere drainage in natte perioden.
Gemiddelde laagste grondwaterstand
Waarom is dit van belang?
Als het lange tijd droog is en de grondwaterstand daalt, heeft dat gevolgen voor de omgeving.
Onder andere krijgen steden te maken met de gevolgen van een te lage grondwaterstand. Dit effect kan namelijk leiden tot scheurvorming in wegen en ondergrondse infrastructuur, tot paalrot, verdroging van openbaar groen en het verzakken van wegen en gebouwen.
De schade aan de natuur bestaat uit het risico op onomkeerbare veranderingen, waarbij planten- en diersoorten die van natte gebieden houden verdwijnen en soorten die van droogte houden het gebied niet altijd kunnen bereiken.
In landbouwgebieden waar wateraanvoer mogelijk is, wordt het bodemvocht onder normale omstandigheden aangevuld vanuit het grondwater en kan er geïrrigeerd worden. Bij droogte kan in gebieden zonder wateraanvoer de grondwaterstand zo ver dalen dat dit niet meer gebeurt. Dat betekent dat er een vergrote kans is op droogteschade.
Wat zie ik op de kaart?
Deze kaart laat de Gemiddelde Laagste Grondwaterstand (GLG) zien in de gemeente Nuenen. De kaart aan de linkerkant geeft het huidige klimaat weer en in de kaart aan de rechterkant wordt het toekomstscenario van 2050 (WH) geschetst.
De Gemiddelde Laagste Grondwaterstand wordt in de kaart aangegeven in meters onder het maaiveld. In gebieden waar de GLG in de toekomst lager wordt nemen de beschreven risico’s toe.
Wat kan ik met deze informatie?
Deze kaart is gekozen om bewustwording van dit klimaateffect te creëren. Droogte kan invloed hebben op verschillende gebieden zoals natuur, steden maar ook de landbouw.
Watervoerendheid en wateraanvoer
Waarom is dit van belang?
Aangezien er vaker drogere periodes voorkomen in gemeente Nuenen, is het van belang om te weten via welke watergangen er water aangevoerd kan worden. Er zijn watergangen die het hele jaar door gevuld blijven, maar er zijn ook watergangen die het grootste deel van de zomer droogstaan. Op die manier wordt inzichtelijk wat de wateraanvoer is in het gebied in de zomerperiode.
Door de klimaatverandering zal het vaker voorkomen dat er geen of minder water aangevoerd wordt. Ook zal het risico op droogvallen van watergangen en de duur van de droogval toenemen.
Wat zie ik op de kaart?
Op de kaart zijn twee aspecten weergegeven, namelijk het gebied waar wateraanvoer mogelijk is vanuit het hoofdwatersysteem (vanuit de Maas via kanalen). En ten tweede de watervoerendheid van de watergangen in het gebied.
Wat kan ik met deze informatie?
Door inzichtelijk te maken welke gebieden en watergangen afhankelijk zijn van wateraanvoer, in hoeverre de wateraanvoer in de toekomst onder druk komt te staan en welke watergangen vaker droog kunnen komen te staan kunnen gericht maatregelen worden genomen om negatieve effecten te voorkomen.
Gevoelige gebieden
Waarom is dit van belang?
Toenemende droogte speelt een steeds grotere rol in het landelijke gebied. Deze klimaattrend heeft onder andere veel invloed op de sectoren landbouw en natuur. Om de toenemende droogte in het landelijke gebied weer te geven, is het eerst van belang de verschillende sectoren in beeld te brengen.
Gevolgen voor de landbouw
De gewaskeuze in de landbouw is afgestemd op het klimaat: gewastypen moeten passen bij lokale fysische omstandigheden. Het gevolg voor de landbouw kan zijn dat er steeds vaker gekozen wordt voor andere variëteiten of zelfs voor andere gewassen.
Gevolgen voor de natuur
Klimaatverandering verstoort omstandigheden die door de eeuwen heen tot een bepaald natuurtype hebben geleid. Door klimaatverandering nemen zowel droge als natte extremen toe: het weer wordt steeds grilliger. Dit levert problemen op voor natuurtypen en plantensoorten die zich hebben aangepast aan zeer natte omstandigheden (zoals moeras) of zeer droge omstandigheden (zoals struikhei).
Door te toenemende droogte is het risico dat hun plaats wordt ingenomen door ‘generalisten’ die in verschillende condities kunnen overleven. Het gevolg voor de natuur is dat de soortenrijkdom steeds verder afneemt.
Wat zie ik op de kaart?
Op de kaart links zijn verschillende typen natuur weergegeven. Het gaat hier om de watervraag van de verschillende natuurtypen die omschreven worden in de legenda. Op de kaart rechts zijn de verschillende soorten gewaspercelen te zien, namelijk: bouwland, grasland, natuurterrein en overig.
In de kaart zijn alleen de percelen getoond waar de GHG met meer dan 20 cm uitzakt ten opzichte van de huidige situatie. Op deze locaties is er kans op verdroging door de dalende grondwaterstand.
Wat kan ik met deze informatie?
Deze kaarten zijn van belang om aan te tonen welke gebieden binnen de gemeente gevoelig zijn voor droogte. Vervolgens is het aan de betreffende partij/organisatie om hier maatregelen voor te nemen of het besluit te nemen om de situatie te accepteren.
