Winterwaterbeeld

Door overtollig water af te voeren voorkomen we dat waterstanden te ver stijgen. Zo proberen we overlast zoveel mogelijk te voorkomen. We kunnen het overschot aan water op 4 plekken kwijt op de Waddenzee. Op de kaart links met de klok mee: bij de R.J. Cleveringsluizen en bij de gemalen Noordpolderzijl, Spijksterpompen en De Drie Delfzijlen.

Bij de drie gemalen wordt het water verpompt. Ook wanneer de waterstand op zee hoog is kunnen we hier het overtollige water kwijt. Bij extreem hoge zeewaterstanden duurt het alleen wat langer. Bij de gemalen de Drie Delfzijlen en Spijksterpompen kunnen we ook onder vrij verval het water op zee lozen. Om slim om te gaan met energie spuien we als het kan en pompen we als het moet.

Bij de Cleveringsluizen hebben we geen mogelijkheid om het water weg te pompen. Hier kunnen we het water alleen kwijt als de waterstanden op de Waddenzee lager zijn dan de waterstanden op het Lauwersmeer.

Op de kaart aan de linkerkant zijn de verschillende stroomgebieden weergegeven. Je kunt in- en uitzoomen. Op een aantal van de icoontjes op de kaart kun je klikken. Er verschijnt dan een pop-up met de waterstanden bij het betreffende gemaal, sluis of meetpunt.

Het Lauwersmeer maakt als bergboezem onderdeel uit van onze Electraboezem. De Electraboezem is onze grootste boezem: een stelsel van diepen en kanalen en dé plek met veel water.

Het lozen van water bij de R.J. Cleveringsluizen gebeurt onder vrij verval. Dit noemen we 'spuien'. Dat betekent dat het water vanzelf uit het Lauwersmeer de Waddenzee op stroomt als het verschil in waterstanden groot genoeg is. Als de waterstanden op zee te hoog zijn, werkt dat niet. Het Lauwersmeer is voor het waterbeheer een belangrijk gebied: het fungeert als bergboezem voor een groot deel van het water uit Friesland, Groningen en Noord-Drenthe. Als de waterstanden op zee langdurig hoog zijn, koppelen we het Lauwersmeer af van de Electraboezem. Dan pompen we water met onze boezemgemalen De Waterwolf en HD Louwes uit de Electraboezem op het Lauwersmeer. Tijdens het afgelopen najaar en het begin van de winter was het tij slecht en moeten de boezemgemalen draaien. Doordat we het water tijdelijk parkeren op het Lauwersmeer stijgt daar de waterstand. In het achterland houden we zo droge voeten. Zo bleef de situatie de afgelopen maanden beheersbaar. Als de waterstanden op de Waddenzee weer laag genoeg zijn, laten we het water uit het Lauwersmeer wegstromen naar zee.

Tijdens de vismigratieperiodes spuien we visvriendelijk. Migrerende vissoorten zoals de glasaal krijgen de gelegenheid het Lauwersmeer op te zwemmen en ons gebied in te trekken. We wachten dan niet met spuien tot de waterstand op zee lager is dan op het Lauwersmeer, maar zetten de deuren al open bij een gelijke waterstand. Vissen krijgen dan de mogelijkheid het meer op te zwemmen.

Door de slider heen en weer te bewegen zie je hoe de Electraboezem van het Lauwersmeer afgekoppeld wordt bij langdurig hoge waterstanden op zee.

Soms valt extreem veel neerslag en kunnen we het water niet goed afvoeren naar zee. Om in dat soort situaties te voorkomen dat er een gevaar voor de waterveiligheid ontstaat, zijn er waterbergingen aangelegd. De veiligheid komt in het geding als de druk op dijken en kades te groot kan worden door grote hoeveelheden water. Waterbergingen gebruiken we om de piekbelastingen op te vangen. Zo ontzien we ons watersysteem. Als het weer kan, voeren we het water geleidelijk af naar de Waddenzee.

In de afgelopen periode was er geen sprake van waterstanden die een gevaar vormen voor de waterveiligheid. Daarom zijn de waterbergingen niet ingezet.

Het water houden we niet langdurig vast in deze waterbergingen. Daar zijn ze niet op ingericht. Als we dat wel zouden doen, kan de natuur zich in die gebieden niet herstellen en verder ontwikkelen.

Luchtfoto van waterberging de Dijken-Bakkerom. De foto is een aantal weken na inzet van de berging (in februari 2022) genomen. Destijds was de waterveiligheid als gevolg van een piekbelasting in korte tijd wél in het geding. Nu was dat níet het geval: de neerslag kwam gedurende een lange periode in flinke hoeveelheden naar beneden. Door de boezemgemalen continu te laten draaien, bleef de situatie beheersbaar en was de extra inzet van waterbergingen deze keer niet nodig.