Uw veelgestelde vragen én antwoorden over de warmtetransitie

U gaat uit van een aardgasloze maatschappij, maar daar is nog heel veel discussie over vanuit de wetenschap, zeker vanuit een milieu oogpunt. Aardgas is na kernenergie de schoonste energiebron. Ik ben bang dat het een politieke beslissing is vanwege de gebeurtenissen in Groningen. Kunt u hier nader op in gaan?

Het klopt niet dat aardgas na kernenergie de schoonste energiebron is. Aardgas is inderdaad een relatief schone fossiele brandstof. Dat het fossiel is betekent dat er CO₂ vrijkomt bij de verbranding. Sinds de industriële revolutie stoten wij zoveel CO₂ uit, dat de gemiddelde temperatuur op aarde op dit moment snel stijgt. Deze opwarming zorg voor veranderingen in het klimaat, met enorme gevolgen. Stoppen met het gebruik van aardgas zorgt dus voor een flinke afname van onze CO₂-uitstoot. En hoe minder CO₂ in de lucht, hoe beter dat is voor het klimaat. Uiteindelijk is aardgas geen duurzame brandstof en raakt het een keer op. Niet alleen gas uit Groningen. Dat is natuurlijk heel concreet op dit moment, maar uiteindelijk raakt ook het gas uit Rusland, Noorwegen of andere landen op. Tevens is het goed om ons af te vragen of we afhankelijk willen zijn van landen als Rusland. We moeten daarom op zoek naar nog  schonere alternatieven .

Het zou mooi zijn als het breder wordt getrokken dan het tot nu toe enige genoemde doel: aardgasvrij. Dus ook kijken naar het beperken van de energievraag en het gebruik van duurzame energie. Dus meer componenten dan alleen het zorgen voor alternatief voor aardgas. 

We willen het zelfs breder trekken dan alleen energie. De warmtetransitie biedt kansen voor het realiseren van betere, comfortabele en gezondere gebouwen. We hebben de kans om gelijk de openbare ruimte te verbeteren (bijv. meer groen en verwerken van regenwater). We kunnen het energievraagstuk gebruiken om andere (sociale) problemen in buurten aan te pakken. Helemaal eens dus dat we het verhaal breder moeten trekken, maar wel uitkijken dat we het niet zo groot maken dat het lastig wordt doelen te realiseren.

Is het doel aardgasvrij of CO₂-reductie?

De gemeente heeft via het  Klimaatakkoord  de opdracht om een visie te maken om aardgasvrij te worden. Daarnaast heeft het Rijk als doel om in 2050 de CO₂-uitstoot met 95% te verminderen ten opzichte van 1990. CO₂ komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen zoals aardgas. Om de CO₂-uitstoot terug te brengen is het daarom ook van belang om over te gaan om een duurzame manier van verwarmen. Aardgasvrij worden en CO₂ reduceren gaan gelijk op zolang we de benodigde stroom duurzaam opwekken zoals met zonnepanelen op het dak van de betreffende woning. Naast het reduceren van de CO₂-uitstoot zijn er specifiek voor de warmtetransitie ook nog andere redenen, zoals het niet afhankelijk willen zijn van Russisch gas en het voorkomen van problemen in Groningen.

Wordt er ook gekeken naar de CO₂ footprint van de alternatieve energiebronnen? En wordt er ook meegenomen wat de impact is van het 'afval' in de toekomst en hoe die verwerkt kunnen worden?

Het Rijk heeft als doel om in 2050 de CO₂-uitstoot met 95% te verminderen ten opzichte van 1990. Dat betekent dat we niet alleen onze warmtevoorziening moeten verduurzamen maar ook productieprocessen en vervoer. Op dit moment is de footprint van zonnepanelen en windmolens al lager dan aardgas en het is de bedoeling dat we in de toekomst deze footprint verder gaan verkleinen, bijvoorbeeld door circulaire productieprocessen te ontwikkelen.

Dit is een globaal probleem, dat kan Nederland niet alleen oplossen. Zolang het halve amazonewoud wordt omgekapt en Litouwse oerbossen hier de verbrandingsoven in gaan lossen wij dat wereldwijd nooit op. 

Het klopt dat wij in Nederland niet een wereldwijd probleem op kunnen lossen. We kunnen er echter wel een bijdrage aan leveren. De voetafdruk (energieverbruik, gebruik van materialen en spullen enz.) van de gemiddelde Nederlander is namelijk één van de grootste ter wereld.

Verder ligt de focus ook inderdaad breder. Alle landen in de EU hebben afgesproken om de klimaatdoelen van Parijs te gaan halen. Ze hebben afgesproken dat de EU in 2030 minimaal 40% minder broeikasgassen moet uitstoten door minder fossiele brandstoffen te gebruiken. Nederland is dus zeker niet het enige land van Europa dat op dit moment bezig is met de energietransitie, laat staan dat Nederland het braafste jongetje van de klas is.

We hebben toch een akkoord met Parijs om fossiele brandstoffen te beperken?

Dat klopt. Nederland heeft samen met de andere EU-landen afgesproken dat de EU in 2030 minimaal 40% minder broeikasgassen moet uitstoten door minder fossiele brandstoffen te gebruiken. De Europese Commissie toetst de klimaatplannen van de EU-lidstaten aan de gestelde doelen. Nederland werkt nu dus nationaal aan 49% minder uitstoot. Nederland wil, als andere landen meedoen, de Europese doelstelling verhogen. Niet 40% minder uitstoot van broeikasgassen in 2030, maar 55%. 

Waarom wordt een dergelijk beleid niet op landelijk niveau opgesteld? Anders moet je mogelijk per gemeente het wiel opnieuw uitvinden? 

In de basis is het beleid op landelijk en zelfs op wereldwijd niveau opgesteld. Het is echter niet uitvoerbaar om met landelijk beleid op gebouwniveau aan de slag te gaan. Daarom heeft de overheid gemeenten gevraagd om lokaal een transitievisie op te stellen. Landelijk wordt natuurlijk wel kennis en ervaringen gedeeld zodat we niet allemaal het wiel opnieuw uit hoeven te vinden.

Suggestie om de tv-programma’s van de afgelopen maanden over - ook de fouten bij- energietransitie eens goed te bekijken om niet dezelfde fouten te maken. Er zijn inmiddels te veel vanzelfsprekende alternatieven die niet deugen! 

We zitten helemaal in de beginfase van een gigantische opgave. Het is niet vreemd dat er in deze fase fouten gemaakt worden. We proberen te leren van dingen die er in het land niet goed gaan zodat we die fouten op andere plekken niet maken. Vanzelfsprekend zijn we op de hoogte van thema's die in de media spelen en dat nemen we ook mee.

Klopt het dat iedere gemeente voor het eind van het jaar een wijk moet aanwijzen die van het aardgas moet?

In de transitievisie wordt aangegeven in welke gebieden we het beste kunnen starten (startwijken). Dat betekent niet dat volgend jaar in dat gebied ook daadwerkelijk de gaskraan dicht gaat. We starten eerst met het isoleren van de woningen en gebouwen zodat we over een tijdje in een aantal van de wijken ook echt van het aardgas af kunnen. Welke wijken daadwerkelijk voor 2030 van het aardgas af gaan en hoe dit in zijn werk gaat, wordt benoemd in de wijkuitvoeringsplannen die vanaf 2022 opgesteld gaan worden. Rond 2025-2030 zal gewerkt worden aan het aardgasvrij maken van woningen in de startbuurten. We doen dit in kleine stapjes en op een gezond en haalbaar tempo. Het zal dus niet zo zijn dat woningen heel kort dag van het aardgas af moeten. Maar je kunt nu al beginnen met aardgasvrij-ready maken van uw woning. Meer informatie over de startbuurten kunt u vinden op de vorige pagina onder het kopje 'Hoe gaan wij starten'.

Staat in die transitievisie dan het concrete plan per wijk? 

We beschrijven een zogenaamde warmtekoers voor de verschillende buurten en wijken (deze is te vinden op de vorige pagina onder het kopje 'Warmtekoers'). Dit is nog geen volledig uitgewerkt plan, maar geeft wel richting. Voor een aantal gebieden gaan we na het vaststellen van de transitievisie warmte aan de slag met concrete plannen (dit zijn de Wijkuitvoeringsplannen). Voor de andere gebieden beschrijven we wat bewoners alvast kunnen doen (waar je nooit spijt van krijgt, zoals  isoleren ) en wat je sowieso niet moet doen.

Wat bepaalt de kans van een buurt om als startbuurt te gelden binnen de Transitievisie Warmte?

In de Transitievisie Warmte komen we tot een aantal buurten met een grote kans om als eerste te starten met aardgasvrij worden (voor 2030). Deze keuze wordt gemaakt door middel van een analyse op basis van verschillende criteria, zoals de beschikbaarheid van alternatieve warmtebronnen, de technische staat van woningen, inkomen van de inwoners en draagvlak. In welke van deze kansrijke buurten wij daadwerkelijk starten met het aardgasvrij maken voor 2030 wordt bepaald in de wijkuitvoeringsplannen die die vanaf 2022 opgesteld gaan worden.

Dus de niet-startbuurten blijven de komende 30 jaar aan het gas?

We gaan van een aantal wijken zeggen dat ze geen startbuurten zijn. Dat betekent: daar beginnen we niet mee om concrete plannen te maken voor de route naar aardgasvrij voor 2030. Dat betekent wel dat we met die buurten aan de slag willen om stappen te gaan zetten om het gebruik van aardgas te verminderen. Dit betekent dat we in die wijken graag aan de slag willen om te gaan  isoleren  en om die woningen steeds beter klaar te maken voor alternatieve toekomstige warmtebronnen. De startbuurten betekenen dus niet dat we niet met andere wijken aan de slag gaan. De startbuurten geven wel een indicatie van met welke wijken er een grotere kans is dat we gaan starten met het aardgasvrij maken voor 2030.

Het moet ook niet allemaal in een keer gaan gebeuren. Er is zoveel in ontwikkeling waar we mogelijk op korte termijn van kunnen profiteren.

In de transitievisie wordt aangegeven in welke gebieden we het beste kunnen starten. Dat betekent niet dat volgend jaar in dat gebied ook daadwerkelijk de gaskraan dicht gaat. We starten eerst met het  isoleren  van de woningen en gebouwen zodat we over een tijdje (de planning wordt in de wijkuitvoeringsplannen bepaald die vanaf volgend jaar opgesteld gaan worden) ook echt van het aardgas af kunnen. We doen dit in kleine stapjes en op een gezond en haalbaar tempo. 

Is het niet van het gas af willen ook een keuze?

Op dit moment mag de overheid het gas van bestaande woningen nog niet verplicht afsluiten. Meepraten en uw huis voorbereiden op aardgasvrij wonen, is op dit moment nog vrijwillig. Dit zou in de toekomst kunnen veranderen. Hier gaan wij als gemeente niet over, daar gaat het rijk over. Het zou dus kunnen dat over een aantal jaren de gemeenteraad een besluit kan nemen om een wijk van het gas af te sluiten als er sprake is van een goed alternatief. Nu meewerken kan daarom aantrekkelijk zijn. Op dit moment kunt u invloed hebben op de keuze en het tempo waarin het hele proces bij jou in de buurt verloopt.

Wij kunnen op dit moment helemaal niemand dwingen om van het aardgas af te gaan. We kunnen op het moment alleen mensen proberen te overtuigen om van het aardgas af te gaan. Wij kunnen alleen maar proberen om mensen te bereiken vanuit een positieve insteek en samen enthousiast te maken. Het kan dus alleen maar als wij samen met inwoners in een wijk op een positieve manier aan de slag gaan.

Hoe wordt iedereen betrokken bij het maken van de visie?

In een zogenaamde stakeholderstafel overleggen we met allerlei partijen en werken we samen aan de visie. Hieraan nemen de woningcorporaties deel, netbeheerders, het Waterschap, verenigingen en dorpsraden etc. Inwoners en bedrijven betrekken we via informatieavonden. Met mogelijke startwijken gaan we verder in gesprek. Ook stemmen we af met de raadscommissie en bestuurders (wethouders, woningcorporaties). Hoe de gemeente inwoners en andere belanghebbenden heeft betrokken in het opstellen van de transitievisie warmte, is te lezen op de vorige pagina in het stuk genaamd 'Met wie werken we samen?'.

"Samen met mensen in de wijk aan de slag gaan" klinkt goed, maar wat is het mandaat van zo'n overleg? Heeft zo'n overleg ook écht invloed op de besluitvorming van de gemeente? 

We gaan de inwoners en bedrijven vanzelfsprekend meenemen in het traject. Hoe dat precies is gebeurd staat beschreven op de vorige pagina in het stuk genaamd “Met wie werken we samen?". Uiteindelijk gaat het over de huizen van mensen. Daar mag de gemeente niet zomaar achter de voordeur komen. Daar hebben mensen zelf het recht om te bepalen wat ze willen.

Hoe worden de mensen betrokken die niet vanuit zichzelf interesse hebben in dit onderwerp?

Voorlopig bellen we nog niet bij de mensen thuis aan, de mensen die nog niet willen kunnen zich er dus nog aan onttrekken. Over een paar jaar, als we toch echt met een wijk van het aardgas af gaan, dan zullen we bij iedereen achter de voordeur komen. In de tussentijd proberen we de mensen enthousiast te krijgen voor de energietransitie. Door ze te informeren, te inspireren en te ondersteunen waar mogelijk.

Wat kan de gemeente doen om mensen te stimuleren?

Hierbij moeten wij onderscheid maken tussen de overheid en de gemeente. De rijksoverheid is bezig vanuit het expertisecentrum warmte om te kijken welke stimulansen wij inwoners moeten geven om te verduurzamen. Denk dan bijvoorbeeld aan subsidies, maar ook leningen.

De gemeente is in eerste instantie verantwoordelijk voor het proces. Dat betekent dat zij de inwoners proberen te informeren, te inspireren en te ondersteunen waar mogelijk. Als we echt kijken naar subsidies dan is in eerste instantie de rijksoverheid aan zet om die te gaan leveren en daar zijn ze ook echt me bezig om dat op lange termijn te gaan borgen.

Is de gemeente van plan om een burgerberaad of burgerpanel in te richten? 

Voor de Transitievisie Warmte doen we dat niet. Maar we moeten straks aan de slag met de wijkuitvoeringsplannen (per wijk). Die wijkuitvoeringsplannen gaan we samen met de wijkbewoners opstellen.

Wat zijn de argumenten om geen burgerraad in te stellen. Als er toch ergens burgerparticipatie kan plaatsvinden is het wel middels een burgerberaad.

Dat doen we dus door in de wijken samen met mensen aan de slag te gaan. Dat kunnen we veel beter per wijk doen, dan voor de gemeente als geheel. 

Bestaande woningen upgraden naar lage temperatuur lijkt me een grote investering te vragen? 

Het vraagt inderdaad een investering, maar het biedt ook kansen. De eerste stappen ( isolatie ) zorgen voor een kostenverlaging op energiegebruik. Daarnaast krijgt u niet alleen een energiezuinige woning, maar ook een comfortabelere en gezondere woning. Het is dus niet alleen een investering in aardgasvrij, maar zeker ook een investering in een betere woning. Meer informatie over wat het duurzaam verwarmen van uw woning op kan leveren staat  hier .

Hoe zit het met de huiseigenaren die het hoofd nu net boven water kunnen houden en dus nu MOETEN investeren? Oftewel: wie gaat het betalen?

Betaalbaarheid nemen we vanuit de gemeente mee als belangrijk criterium bij het opstellen van de Transitievisie Warmte. Het uitgangspunt van het Landelijke  Klimaatakkoord  is dat de transitie naar aardgasvrij voor bewoners woonlastenneutraal gebeurt. Dit betekent dat bewoners per maand niet duurder uit zijn dan nu ze met aardgas verwarmen. Hoe dit werkelijk voor elkaar kan worden gekregen wordt nu op verschillende plekken in Nederland onderzocht in de proeftuinen voor aardgasvrije wijken. Tenslotte zal een deel van de oplossing ook zijn om de verduurzaming van woningen te realiseren door financieringsconstructies, waarbij externe financiers (bijvoorbeeld pensioenfondsen) de maatregelen voor inwoners voorfinancieren. Daarnaast dalen de kosten voor het isoleren en aardgasvrij maken van woningen gelukkig steeds meer.

De duurzaamheidslening zou een duurzaamheidsinvestering moeten zijn. Op zonnepanelen heb je meer rendement dan op vastgoed.

Inderdaad, op zonnepanelen, maar ook op veel isolatiemaatregelen zit een zeer aantrekkelijk rendement. Toch heeft een groot deel van de inwoners de financiële middelen hiervoor niet direct beschikbaar. Daarom is de rijksoverheid nu ook onderzoek aan het doen naar subsidies en hoe deze op lange termijn gewaarborgd kunnen worden.

Waarom niet kernenergie? Zo'n centrale gaat 80 jaar mee.

Kernenergie is een veelomvattende discussie. Wel is het een feit dat kernenergie een erg lang ontwikkel- en realisatietraject heeft. Dit terwijl we nú ook stappen moeten zetten. Net als waterstof en andere energiebronnen is kernenergie wellicht een optie voor de toekomst. Over 25 jaar moeten de huidige zonnepanelen vervangen worden, mogelijk dat we geen nieuwe panelen in een weiland hoeven te leggen maar dat we daar een kernenergiecentrale (of wat voor centrale dan ook) voor in de plaats zetten. Voor de korte termijn is kernenergie echter geen oplossing.

Kunnen we niet beter overgaan op waterstof? Of denken jullie ook aan waterstof als optie?

Zeker denken we ook aan  watersto  f . Het is wel nog even de vraag op welke termijn waterstof (net als groen gas overigens) op grote schaal beschikbaar komt omdat dit dan nog niet in voldoende mate op duurzame wijze geproduceerd kan worden.

Verder is het de vraag of we waterstof ook echt voor de woningen gaan toepassen of voornamelijk voor de industrie en transport. Dat zijn sectoren waar o.a. hoge temperaturen nodig zijn, iets dat lastiger te bereiken is met andere duurzame alternatieven. Dat is de reden waarom we voorlopig voor de gebouwde omgeving zoeken naar andere alternatieven zoals een warmtepomp of een warmtenet. Mogelijk dat we in de toekomst waterstof alsnog gaan toepassen, maar dat dit voor 2030 gaat gebeuren is zeer onwaarschijnlijk.

Kun je niet beter investeren in groene energie via zon en wind en daarmee groene waterstof maken?

Hier kunnen we zeker in investeren. Waterstof maken kost echter veel energie en er gaat ook in het verdere proces nog veel energie verloren. We moeten op korte termijn dus balanceren tussen energie voor bijv. de warmtepompen (die wel heel rendabel zijn) en energie voor waterstof, waarmee we ook de moeilijk te isoleren gebouwen kunnen verwarmen. Vooralsnog hebben we nog heel veel stappen te zetten om überhaupt het bestaande elektriciteitsverbruik duurzaam op te wekken en zal er waarschijnlijk niet op korte termijn grootschalig ingezet worden op de productie van waterstof. Er lopen natuurlijk wel pilots om te kijken hoe we het proces kunnen optimaliseren om zo snel mogelijk waterstof (of andere brandstoffen) wel grootschalig in te kunnen zetten.

En hoe denken jullie over  biomassa  centrales? Ik vind dit namelijk helemaal geen goede oplossing voor aardgasvrij.

Elke druppel is er één. Als we niets doen dan gaat er ook niets veranderen. De industrie wordt via een ander traject verduurzaamd. In de transitievisie wordt onderzocht hoe in de gebouwde omgeving energie bespaard kan worden en welke duurzame alternatieven we kunnen toepassen in plaats van aardgas.

Hoe staan de gemeenten erin als een nieuwbouwwoning die niet aangesloten kan woorden op gas, dan maar haar heil zoekt in het plaatsen van een eigen propaangastank? In het centrum, midden in een woonwijk. 

Voor nieuwbouw moet een Omgevingsvergunning aangevraagd worden. Via deze vergunning worden ook eisen gesteld voor energie en duurzaamheid (bijvoorbeeld de zogenaamde BENG-eisen). Vanuit deze eisen krijg je het waarschijnlijk niet geregeld op een propaantank bij een nieuwbouwwoningen te plaatsen. Voor nieuwbouw zijn allerlei andere alternatieven die waarschijnlijk (zeker in de toekomst) goedkoper zijn en voor meer comfort zorgen. Een voorbeeld: een verwarmingssysteem op propaan kan niet koelen. Koelte hebben we waarschijnlijk in de toekomst meer nodig dan warmte wanneer de zomers steeds warmer worden en de winters steeds zachter (uitzonderingen daargelaten).

Wat is de impact van  aquathermie  op het oppervlaktewater?

Het koelen van het oppervlaktewater in de zomer kan een positief effect hebben op de waterkwaliteit en kan leiden tot minder algenbloei (blauwalg) en botulisme. Daarnaast kan vooral in stedelijk gebied koeler oppervlaktewater hittestress helpen tegengaan. Soms komt er stroming in stilstaand water, en dat is eveneens gunstig voor de waterkwaliteit.

Of er nog meer ecologische gevolgen zijn wordt nog onderzocht. De verwachting is dat er voor het watersysteem in de meeste gevallen geen ecologische gevolgen zijn. Lokaal, waar het geloosde water kouder is dan het ontvangende water, kunnen er wel ecologische effecten zijn. Die zullen worden meegenomen in de vergunningseisen. Die eisen variëren met de omvang van het water waarop geloosd wordt. De eisen aan de temperatuur van lozing op het oppervlaktewater worden nog uitgewerkt.

Warmtebronnen diep in de aarde aan te boren kan toch gevaarlijk zijn? Ook krimpt de aardkorst mogelijk, met kans op (nog meer) aardbevingen.

Er wordt op dit moment in het hele land onderzoek gedaan naar kansen voor  warmte uit de aarde.  Eén van de belangrijkste overwegingen is veiligheid. Ook wordt rekening gehouden met bijvoorbeeld de bescherming van drinkwater.

Hoe gaat hoogbouw aardgasvrij worden, deze hebben collectieve verwarming en individuele verwarming?

Kansen voor hoogbouw worden net als de rest van de bebouwing bekeken aan de hand van de eigenschappen van het gebouw en de directe omgeving. Zowel voor collectieve verwarming als individuele verwarming zijn er mogelijkheden om de voorziening te verduurzamen.

Soms kun je niet isoleren vanwege een vervuilde spouw, zijn daar ook al alternatieven voor?

Ja, een mogelijkheid is om de vervuiling uit de spouw te halen. Er zijn partijen in de regio die dit voor €50,- per meter doen. Als dit geen uitkomst biedt, kan buitengevel- of binnengevelisolatie overwogen worden.

Hoe groot is de kritische massa voor LT, HT, warmtenet, warmtepomp?

Echt cijfers noemen is erg lastig. Warmtenetten komen er in allerlei vormen, zelfs met maar een aantal gebouwen aangesloten. Over het algemeen geldt hoe meer energie er afgenomen wordt hoe rendabeler het wordt. Voor warmtepompen is de kritische massa 1.

En wat is de impact op de omgeving qua geluid wanneer ieder huis in een wijk een warmtepomp heeft draaien?

Dat is zeker een terechte vraag waar ook zeker in de laatste tijd extra aandacht voor is. Recent zijn zelfs de geluidseisen voor warmtepompen aangescherpt, omdat het wel een bekend probleem is. In de eerste periode, begin 2018, zagen we dat er op de markt warmtepompen verkocht werden die niet aan de geluidnormen van de overheid voldoen. Wij zien dat de huidige generaties er steeds beter in worden. Het is echt wel een uitdaging om ook straks in het ontwerp rekening te gaan houden met dat we onze buurt leefbaar houden. Als we onze woningen gaan verduurzamen, maar we krijgen er geluidsoverlast voor terug, zal het draagvlak heel snel verdwijnen. Het is dus zeker wel een punt die wij meenemen en ook in de uitwerking terug zal komen.

Vervolgvraag: Maar er is nog steeds een groot verschil tussen wat wettelijk toelaatbaar is en waar mensen last van hebben.

Dat is ook een terechte opmerking en laten wij er ook eerlijk in zijn, wat de ene een aanvaardbaar geluidsniveau vindt, vinden de buren misschien niet. Dat is natuurlijk ook heel persoonlijk. Er zijn wel vormen van ontwerpen van warmtepompen waarbij er bijvoorbeeld een kast omheen wordt geplaatst zodat het geluid een bepaalde richting op wordt gestuurd. Je kan met ontwerp ook iets doen aan mogelijke bromtonen van warmte pompen. Dan praten we echt over de uitvoering en dat zijn juist van die dingen die bijvoorbeeld in een wijkuitvoeringsplan afgesproken kunnen worden. Als we nog all-electric zouden gaan met een buurt dan is iedereen er wel zelf voor verantwoordelijk, maar wij zijn samen verantwoordelijk voor een fijne leefbare buurt. Misschien betekent dat dat we met elkaar samen extra willen investeren om dat te houden.

Waar moet je in een appartementje van 80m2 zo een joekel van een warmtepomp ophangen? Op de plek van de cv-ketel is het veel te krap.

Appartementencomplexen zijn uitermate geschikt om collectief te verwarmen. Dus niet per appartement een cv-ketel, maar een mini-warmtenet voor het complex.

Alvast zuinige verwarmingsketels aanschaffen, wanneer de ketel aan vervanging toe is. Dat scheelt al ongeveer de helft. 

Dat is zeker waar! Eventueel kan kiezen voor een hybride warmtepomp naast je cv-ketel ook. Dat zorgt voor nog meer energiebesparing.

De bestaande gasverbranders t.b.v. de cv ombouwen door elektrische elementen erin te plaatsen. Volgens mij bestaan deze al. Dit in combinatie met plaatsen van zonnepanelen een goede investering voor huurwoningen, zou dat mogelijk zijn? 

Voor nu verkennen we alle opties en kijken daarbij o.a. naar kansen, de benodigde investering en de bijbehorende baten. Op basis van dat onderzoek gaan we een voorstel doen voor mogelijke alternatieven.

Hoe zit het dan voor inwoners die binnen 1 of 2 jaar aan een nieuwe ketel moeten? 

In de transitievisie beschrijven we o.a. wat bewoners de komende jaren kunnen doen. Niet alleen bij het vervangen van de cv-ketel, maar ook op het gebied van o.a. isolatie, elektrisch koken en het plaatsen van zonnepanelen. Door lange termijnperspectief te gaan creëren willen we mensen wel de kans geven om nu al na te denken over de te nemen stappen. Zo kunnen we steeds meer mensen aardgasvrij-ready maken. Zodat ze in de toekomst makkelijker kunnen overstappen naar een mogelijke alternatieve bron (zie warmtekoers en buurten)

Als u toe bent aan een nieuwe cv-ketel dan kunt u nu al een andere keuze maken. Denk aan een hybride warmtepomp, die zowel op aardgas als elektriciteit werkt. Ook kunt u bijvoorbeeld een cv-ketel huren. Dan zit u minder lang vast aan uw keuze. Meer informatie over het verduurzamen van de verwarmingsinstallatie kunt u  hier  vinden. Is uw cv-ketel kapot en weet u niet welke u nu moet aanschaffen? Kijk dan  hier . Laat u adviseren of een aardgasvrij alternatief voor een cv-ketel mogelijk en verstandig is in uw situatie. Het Energiehuis Slim Wonen kan helpen bij de mogelijkheden voor verduurzaming als u nu de ketel moet vervangen. 

Zonnecollectoren en PV leveren minder op de momenten dat de warmte vraag het grootst is, hoe lossen we dat op?

 Zonthermie  zou in combinatie met WKO (warmte- en koude opslag) kunnen worden toegepast, zodat de in de zomer geproduceerde warmte kan worden opgeslagen en in de winter kan worden gebruikt. En een mix van duurzame opwekking is belangrijk, zonne- en windenergie vullen elkaar bijvoorbeeld goed aan.

Blijft de salderingsregeling voor zonnepanelen?

Zonnestroom die u zelf niet gebruikt, levert u aan het elektriciteitsnet. Door de salderingsregeling krijgt u daar net zoveel voor als u betaalt voor de stroom die u afneemt bij het energiebedrijf. Vanaf 2023 wordt die regeling afgebouwd (let op: dit is nog een voorstel, het kan nog veranderen), maar investeren in zonnepanelen blijft een goed idee. Afbouw van de salderingsregeling betekent dat u elk jaar wat minder stroom mag wegstrepen en vanaf 2031 niet meer kunt salderen. Daarom is het interessant om nu zonnepanelen aan te schaffen. Meer informatie over de salderingsregeling voor zonnepanelen vindt u  hier .

Is het elektriciteitsnet in deze discussie m.b.t. all electric geen erg zwak punt? Overal oplaadplaatsen en veel zonnepanelen en windmolens.

Het elektriciteitsnet is inderdaad een groot aandachtspunt. Het is erg belangrijk om naar het elektriciteitsnetwerk te kijken als we het over all electric oplossingen hebben. De grenzen van het elektriciteitsnetwerk liggen op het moment nog veel lager voor de opwek van energie dan het leveren daarvan. Dus voor het opwekken en leveren van elektriciteit zou het netwerk uitgebreid moeten worden. Dan hebben we het over de kastjes in de wijk, de kabels in de grond, hoogspanningsstations en het hoogspanningsnetwerk. Op veel van deze plekken knelt er al ruimte, denk bijvoorbeeld aan parkeerplaatsen en uitbreiden van groen. Bijvoorbeeld boven of in de buurt van een elektriciteitskabel mag geen boom staan. Daarom is het streven wel om het elektriciteitsnetwerk uit te breiden, maar op een manier waarop we niet in strijd komen met leefbaarheid en groen in de wijken. Het blijft daarom een afweging en belangrijk aandachtspunt, maar de netbeheerder is betrokken bij het proces en heeft inmiddels ook al onderzoek gedaan naar de dingen die moeten gebeuren om het elektriciteitsnet toekomstbestendig te maken.

Wat met huizen van 100 jaar+ en in het buitengebied? Heb alles geïsoleerd maar meer mogelijkheden zie ik niet en ook financieel is meer niet te doen.

Het is lastig om vanachter het scherm te bepalen wat u kunt doen om uw woning nog energiezuiniger te maken of zelfs aardgasvrij. In de gemeente zijn een aantal energiecoöperaties actief die u kunnen helpen met deze specifieke vragen en op  deze site  vindt u informatie over hoe monumenten het beste verduurzaamd kunnen worden.

Ik heb een monument, mag ik PV panelen plaatsen?

Zonnepanelen op een monument zijn in sommige gevallen mogelijk, dat hangt af van uw situatie en hoe u de zonnepanelen wilt plaatsen. U kunt dit controleren door een vergunningscheck te doen via  deze site . Op  deze site  vindt u tips over zonnepanelen op monumenten.

Hoezo afsluiten aardgas!? In Duitsland wordt dit momenteel zelfs gesubsidieerd! Die moeten nog van de bruinkool af. Zijn wij dan wel zo slim bezig hier?

Duitsland heeft dezelfde doelstelling als wij om in 2050 geen CO₂ meer uit te stoten. Duitsland moet echter van veel verder komen omdat er nu nog veel op bijv. bruinkool gestookt wordt. Aardgas is veel schoner dan bruinkool waardoor het een prima tussenstap is. Echter moet Duitsland ook in 2050 aardgasvrij zijn. Duitsland heeft daarmee dus een veel grotere opgave dan wij. Overigens moet je in Duitsland aan veel voorwaarden voldoen om subsidie voor aardgas te krijgen. Isolatie is één van de voorwaarden