Corona

Coronavirus (COVID-19) is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een nieuw ontdekt coronavirus. Dit virus is begonnen in China en heeft een buitengewoon grote impact gehad op de maatschappij, die in totale lockdown ging.

De meeste mensen die besmet zijn met het COVID-19 virus zullen een milde tot matige luchtwegaandoening ervaren en herstellen zonder dat ze een speciale behandeling nodig hebben. Oudere mensen, mensen met onderliggende medische problemen zoals hart- en vaatziekten, diabetes, chronische luchtweg aandoeningen en kanker hebben meer kans om een ernstige ziekte te ontwikkelen, waarbij uiteindelijk hier aan kan overlijden.

De beste manier om overdracht te voorkomen en te vertragen is goed geïnformeerd te zijn over het COVID-19 virus, de ziekte die het veroorzaakt en hoe het zich verspreidt. Het beschermen van mensen tegen deze infectie wordt gedaan door goed aan de hygiëne te denken.

Het COVID-19 virus verspreidt zich voornamelijk via druppels speeksel of afscheiding van de neus wanneer een geïnfecteerde persoon hoest of niest, dus om verdere verspreiding tegen te gaan, moet er nu geniest worden in je elleboog en wordt in veel landen de "anderhalvemeterregel" aangehouden.

Op dit moment zijn er geen specifieke vaccins of behandelingen voor COVID-19 en dit heeft als gevolg dat we, de maatschappij, met deze maatregelen een paar maanden mee moeten leven.

Corona was sinds 27 februari 2020 hier in Nederland en dit heeft grote gevolgen gehad voor zowel de economie, maar ook op de manier de maatschappij nu leeft. Sinds 12 maart heeft het kabinet de eerste maatregelen aangekondigd om het virus te bestrijden. De mentaliteit die Nederland hanteert is om een "slimme lockdown" te gaan, mensen moeten thuis blijven en werken maar de totale vrijheid wordt niet ontnomen en de burger wordt hierin verantwoordelijkheid gegeven.

Maar jammer genoeg houdt niet iedereen zich aan de maatregelen en afspraken van de maatschappij. Er zijn nog steeds een paar mensen die hier niet mee eens zijn en er nog steeds op uit gaan en groepsvorming creëren. Dit heeft als gevolg dat het virus vrij spel gaat krijgen in die omgeving en zich makkelijk kan verspreiden.

Om dit tegen te gaan worden er in steeds meer landen smartphones ingezet om hun bevolking te tracken, maar de vraag is ook of Nederland dit moet doen en tot hoever? Want het tracken van mensen via hun smartphones is een grote inbreuk van privacy, afhankelijk van de mate waarin dit gedaan wordt. Het kan namelijk op een anonieme manier gebeuren, maar als er gekeken wordt of jij of met de persoon waarmee je in contact bent geweest corona heeft, dan is het niet anoniem meer. Deze technologie en data is beschikbaar via bedrijven zoals het Ziggo of KPN, maar die werken er hier nog niet aan mee.

Enkele landen heeft inmiddels besloten de locatiegegevens van smartphones te gebruiken om geïnfecteerde personen te volgen en het publiek tijdens de Covid-19-crisis gerichter te waarschuwen. In de tien landen waarvan op dit moment bekend is dat ze de smartphone locatiegegevens gebruiken, betreft het in de meeste gevallen geanonimiseerde data. Daarmee wordt in kaart gebracht hoe (groepen) mensen zich voortbewegen, vooral in risicogebieden.

Hierbij is natuurlijk ook de vraag tot hoever is het geanonimiseerde data? Wat is deze geanonimiseerde data, wat deze landen beweren? Geeft je smartphone alleen de punt gegevens voort, of zit er ook mee informatie aan vast zoals, waar je woont, je naam, waar je werkt, etc. Als dit is het geval is, is het natuurlijk niet meer echt anoniem. En hoe blijft deze data betrouwbaar en hoe wordt het gecontroleerd?

Een aantal landen gaat echter, vanuit het zicht van de privacy, een stuk verder. Van het traceren van individuele personen tot en met het bezoeken van mensen die het uitgaansverbod of de verplichte quarantaine overtreden hebben. Dit is het uitgangspunt van "Big brother watching you" dat de overheid je controleert en in de gaten houdt. Hierbij is je privacy ook geschonden en wordt er allemaal gegevens van je vastgesteld in de database van de overheid. In deze gegevens kunnen bijvoorbeeld staan waar je woont en werkt, of je corona hebt gehad, met wie je samenwoont. Allemaal gegevens om de verspreiding van corona, mens op mens, tegen te houden.

Het is een moeilijke tijd voor de Nederlandse overheid. Op het moment zijn er nog geen beslissingen geweest of er smartphone data wordt toegepast om verspreiding van corona te voorkomen. Wat dit plan weerhoudt om zich toe te passen is de privacy kwestie van Nederlandse burgers. Een oplossing hiervoor zou zijn: geanonimiseerde data. Hierbij kunnen er weer dezelfde vragen gesteld worden als bij andere landen die "geanonimiseerde data" gebruiken: is het privacy vriendelijk?.

Mijn antwoord hierop is nee. De techniek is al ver, we kunnen veel met data en dit efficiënt toepassen, zoals we kunnen zien in het buitenland (bijvoorbeeld China). Maar er is nog helemaal geen controlerende partij die ervoor zorgt dat het allemaal goed verloopt op het gebied van betrouwbaarheid en privacy.

Is het rechtvaardig om het naleven van de regels in dezelfde mate te eisen van leeftijdsgroepen die zelf matig of nauwelijks ziek worden van het virus, ook al kunnen ze wel anderen ongewild besmetten? Zal het niet tijd zijn van strengere regels voor de ‘kwetsbaren’, zodat de werkenden door kunnen met hun dagelijkse bezigheden en de economie en het sociale leven weer op gang komt? Kan hier niet misschien de regel van Aristoteles gelden: ongelijke last van het virus, dan ook ongelijke lockdown? Is een aan leeftijd gebonden solidariteit niet eerlijker dan het ‘allemaal samen’ dat nu wordt gepredikt? De (economische, psychische en sociale) gevolgen zijn namelijk totaal niet gelijk voor werkenden en niet-werkenden of niet-meer-werkenden! Ik gun de 60-minners om te werken, naar school te gaan, te studeren, lief te hebben, te reizen, ten koste van mijn eigen vrijheid om dat ook allemaal te willen met mijn gelijke rechten en gelijke keuzevrijheid. Ik zou proportionaliteit in de lockdownregels vanwege leeftijd en vanwege de ongelijke gevolgen begrijpelijk vinden en accepteren.

Een tweede voorbeeld van verergering van de ongelijke kansen en mogelijkheden betreft de onderwijssector. De noodzaak van afstandsonderwijs vraagt om beschikbaarheid van een eigen computer, een rustige plek, begeleiding en discipline, maar die zijn niet eerlijk verdeeld. Jonge twintigers die met vervolgopleidingen aan hogescholen en universiteiten beginnen, moeten door het onlineonderwijs contacten met medestudenten en docenten missen; bovendien is de kwaliteit van het onderwijs ongewild verminderd, waardoor achterstand wordt opgelopen. Om niet te spreken over de problemen in het praktijkonderwijs. Met oog voor relevante verschillen kunnen onderwijs organisaties toch wel zelf aan de diverse situaties aangepaste regelgeving bedenken die recht doet aan de behoeften en verlangens van die leeftijdsgroep, zeker nu we voorlopig met het coronavirus te maken zullen hebben?

Een derde voorbeeld is vanuit mijn eigen bevoorrechte woonsituatie. Dankzij het buitenaf wonen, heb ik de lockdownperiode doorstaan. Ik had de luxe steeds naar buiten te kunnen, te tuinieren, met dieren bezig zijn, het voorjaar m ee te maken en dat af te wisselen met thuisblijven. Contact met de natuur heeft een helende werking, weet ik uit ervaring en dat blijkt ook uit studies. Dat grote ongelijkheden in wonen leiden tot grote verschillen in de mogelijkheden om zo’n lockdownperiode uit te houden en gezond door te komen, is wel tot me doorgedrongen. Dit onderstreept het belang van het open houden van natuurgebieden, bossen, parken, tuinen, sportvelden en andere faciliteiten voor buiten zijn.

Dit zijn echter een paar voorbeelden ethische vraagstukken die zich afspelen in de maatschappij, maar er zijn natuurlijk nog meer voorbeelden te bedenken, waarbij deze drie me ook persoonlijk aan zijn gegaan. En natuurlijk is mijn mening over dit soort vraagstukken altijd een eigen ervaring en uiteindelijk, maar een mening.