Logainmneacha - Dunlewey Near & Far

Dunlewey's Placenames

Upper Dunlewey is made up of two townlands, Dunlewey Near & Dunlewey Far.

Comparison between the 1st edition 6" Map and last edition 6" Map.

Dún Lúiche Uachtarach

Dún Luiche

Cró na mBroc

Oilean Gráinne

Eás Mór

Éadan na h-Altóra

Abhainn Bhuí

Srath a'Chlocháin

Creag na Feola

Cró Nimhe

Cró na Snáthaide

Bealach Gaoithe

Mám na h-Imirce

Brocaigh Cruinn

Loch na bhFadog

Loch a'Mhám

An Loch Bheag

Loch a'Cheo

Dún Luiche

The following extract is from an essay written by Master Mcbride for the Schools Duchas Collection:

"Deirtear go rabh dún annseo i n-aimsir na ndálach, agus gurabh é taoiseach dar b'ainm lughbhaigh a chur suas é.

bféidir gurab é seo an bharamhail cheart acht ní aontuighim leis.

Ins an chead dul amach: caithfidh duine dearcadh ar chanamhaint na ndaoiní. Saoilim gur seo crúthughagh láidir le ainmneacha áite mhíniughadh.

Dubhairt mé cheana fhéin, gurab é Dún a Lúithche an focal i mbéal na ndaoiní.

Sé mo bharmhail féin go dtainig an t-ainm seo uadh luaith no luachra; agus leis sin a dheimhniughadh tchídim go bhfuil páirc abhos faoin an dún a dtabarann na daoiní "páirc na luaithe" uirthi, go dtí an lá indiu.

Cró na mBroc

Cró áit a bhfuil broic ina chonaí thart air.

A place where badgers had their sett (home). You will find this hill on the left-hand-side of the entrance of Poisoned Glen.

Oilean Gráinne

Gráinne's Island. The island is linked to mythology and it is said that is was here that Grainne sought shelter when being pursuit by Fionn MacCumhaill.

Eás Mór 

Titim uisce mór. The Big Waterfall

Éadan na h-Altóra

Beann beag áit ar ghnáth Aifreann a rá in aimsir na bpéindlithe.

An area where they used to read mass in penal times. Mass was forbidden and the people used to find secluded spots to worship. It is said that a number of priests where murdered in the area when fleeing from the soldiers. See  https://www.dunluiche.com/resources  for a short video about Éadan n a h-Altóra.

Abhainn Bhuí

Abhainn a bhfuil leaba de gharbhéal buí aicí.

A river which has a bed of gravel which is a yellow/orange colour.

Srath a'Chlocháin

Píosa talaimh cois abhainn le cuid mhór cloche ann

Creag na Feola

Creag a raibh fear saibhir ina chonaí ag a taobh fa choinne beithíocht.

Beyond the Wooden bridge at the right-hand-side of entrance to the Poisoned Glen you will see Creag na Feola. The hill is a reddish/browne colour and it's name is linked with the battle between Balor na Súile Nimhe & his grandson Lugh Lamh Fhada. see  Dunlewey Story Trail  for more details

Cró Nimhe

Áit a raibh cró fadó in nGleann Nimhe.

There are many stories of how The Poisoned Glen got its name. they vary from poisonous plants that once grew there, ancient mythology and the battle between Balor and Lugh, mistranslations and that it is names after Nimhe family who once lived here.

Cró na Snáthaide

Cró áit a bhfuil cloch cosúil le snathád ina seasamh taobh amuigh de

Bealach Gaoithe

Bearnás áit a seideann gaoth laidir fríd.

A mountain gap which people from Gweedore and Dunlewey used when travelling to Letterkenny and beyond. Directly translated it means the windy way.

Mám na h-Imirce

Bearnas tríd ina rachadh na daoiní a bhí ag dul ar imirce.

The Emigration Pass

A mountain Gap which people used when travelling from Gweedore and Dunlewey to Letterkenny and beyond

Brocaigh Cruinn

Áit a raibh poill broic in ard ciorcáil

Loch na bhFadog

Loch a raibh neart fadoga thart fa dtaobh de

Loch a'Mhám

Loch ag taobh bearnas.

A lake beside a Mountain pass

An Loch Bheag

Loch beag

Loch a'Cheo

Loch a raibh cuid mhór ceo thart urthaí.

A lake with mist surrounding it

An tEaragail

Taobh Mór

An t-Ard Ramhar

Ailt a'Chápaill

Briste Buí

Binn Tí Ruairí

Binn Tí Artair

An Cnoc Glas

Na Bacáin

An Damh Mór

An Damh Beag

Leaba Dhiarmuid

Mám a't-sean Tí

Pollán Liath

Sruthán Liath

Sruthán Garbh

Sruthán Geal

An Binn Beag

An Cnoc Dubh

Doonan

Taobh Mór

Píosa mór talaimh ar taobh an chnoic.

An t-Ard Ramhar

Ard mór leathan

Ailt a'Chápaill

Binn a raibh capall af fearrach sa t-sean am

Briste Buí

Píosa talamh atá garbhéal ag taispaint aníos fríd

Binn Tí Ruairí

Áit a raibh bóthog ag Ruairí

Binn Tí Artair

Binn áit a raibh botog ag Artair fadó

An Cnoc Glas

Cnoc le fear glas ag fás air

Na Bacáin

Áit a bhfuil cloche fada ina sheasamh mar bhocáin

An Damh Mór

?

An Damh Beag

?

Leaba Dhiarmuid

Áit a deirtear a chodlaigh Diarmuid nuair a bhí sé ag teitheadh ó Fionn

Mám a't-sean Tí

Áit a raibh bearnas agus teach suite ann

Pollán Liath

Poll uisce a raibh cloche liath ann

Sruthán Liath

Sruthán le cloche liath inti

Sruthán Garbh

Sruthán le cloche móra garabh ann

Sruthán Geal

Sruthán le leaba de mharmar geal ann

An Binn Beag

Binn Beag

An Cnoc Dubh

Ardán le friach dorcha air

Doonan

Áit a bhfuil cuid mhór portaigh le fear agus fraoigh donn ag fás air

Home

Comparison between the 1st edition 6" Map and last edition 6" Map.