Kalfjes bij de koe, maar hoe?
Een overzicht met praktijkvoorbeelden voor boeren, beleidsmakers en alle andere geïnteresseerden.
Waarom?
Kalfjes bij de koe, diep in ons hart weten we allemaal dat het zo hoort. Toch hebben we de boeren de afgelopen decennia gevraagd om zo veel mogelijk, voor een zo laag mogelijke prijs te produceren. Met als resultaat dat bijna geen melkveehouder kalfjes bij de koe houdt. En dat de kennis eromheen is verdwenen.
Vanwege de klimaat- en biodiversiteitscrisis zal de landbouw en veehouderij moeten veranderen. Het ministerie voor Landbouw Natuur en Visserij heeft al 3 scenario’s laten uitwerken over de toekomst van de kalverhouderij, waarvan het meest vriendelijke en toekomstbestendige scenario inhoudt dat alle kalfjes langer op melkveehouderij blijven en regionaal afgezet worden. Zo’n melkveehouderij is niet alleen diervriendelijker voor moeder en kalf, maar ook voor het milieu.
In Nederland hebben we ruim 14 duizend melkveehouders waarvan er maar nog geen 40 kalfjes een bepaalde tijd bij de koe houden. Terwijl het in principe bij de meeste stalsystemen wel zou kunnen. Geen enkel keurmerk heeft tot nu toe het principe kalveren bij de koe houden opgenomen in de criteria. Dit heeft onder andere tot gevolg dat de melkveehouders die kalveren wel langer bij de koe laten geen financiële vergoeding ontvangen en dat consumenten geen bewuste keuze kunnen maken in de supermarkt voor zuivel waarvan zij zeker weten dat de kalveren voor een bepaalde tijd bij de koe zijn gebleven. Hier brengen wij graag verandering in.
Twee boeren - biodynamisch & gangbaar - delen hier hun verhaal en ervaringen met de bedoeling dat andere melkveehouders kunnen volgen en dat uiteindelijk melk van boerderijen waar kalf bij de koe bleef herkenbaar verkrijgbaar wordt voor de consument.
Opnieuw leren hoe het moet is niet makkelijk. Op deze website delen we de wetenschappelijke kennis die tot nu toe beschikbaar is en de ervaringen van boeren Gerjo Koskamp en Corné Ansems. Omdat we hiermee hopen dat we van elkaar leren, en elkaar helpen om stap voor stap het weer normaal te gaan maken dat zoogdieren kunnen zogen en dat kalveren opgroeien met moederzorg.
Welk stalsysteem je ook hebt, of je nou een roostervloer hebt, of een ligboxenstal, of een vrijloopstal of een heuvelstal zoals hier, voor iedereen is er wel wat te bedenken. Elke boer kan ermee aan de slag. Gerjo Koskamp, Boerderij Ruimzicht
Voordelen op een rij
Boer Gerjo:
- Voldoening door moederzorg te zien.
- Tijdswinst: Aparte huisvesting maakt dat je als boer minder werk hebt. Het meerwerk tijdens het melken - indien je niet met melkrobot werkt - is minder dan de tijd bij de zorg voor een kalf dat direct bij de moeder weg gehaald wordt. Er is ook geen flesvoeding nodig.
- Geen/minder dierenartskosten: Opvallend is dat wij vrijwel nooit gezondheidsproblemen hebben bij de kalveren sinds we ze bij de moeder laten.
- Levenslang profijt van gezonde koeien, betaalt zich later terug in melk. Ik heb er geen onderzoek naar kunnen doen, maar mijn verwachting is dat de extra melk die het kalf bij de moeder drinkt gecompenseerd wordt later wanneer dit kalf melkkoe is.
Boer Corné:
- Het voelt gewoon goed om het te doen zoals het eigenlijk hoort.
- Het kost evenveel of minder tijd, maar zeker niet meer.
- Alle andere voordelen zou ik graag met onderzoek onderbouwd zien, maar ik wil nooit meer anders maar mogelijk nog wel nog beter.
Ruimzicht
Beeld: Maria Kolossa
Biologisch-dynamisch melkveehouder Gerjo Koskamp houdt al 20 jaar kalfjes bij de koe. Hij startte hiermee met 60 melkkoeien in een ligboxenstal, 8000 liter/koe/jaar. Nu 30 melkkoeien, een heuvelstal, geen krachtvoer en 4000 liter/koe/jaar. Ruimzicht verzuivelt gedeeltelijk zelf, en speent bij 3 maanden.
Toen ik in 2002 besloot om van biologische landbouw door te schakelen naar biodynamische landbouw was dat omdat ik op veel punten in de bedrijfsvoering verder wilde dan gewoon Eko. Ik was daarom ook al aan het experimenteren met kalveren bij de koe. Door de moeder het kalf te laten aflikken stimuleert en activeert zij het dier volop. Zelf kon ik dan de eerste liters biest uitmelken en dat het kalf direct geven. Gemak, genot en dierenwelzijn waren hier mijn drijfveer. Gerjo Koskamp
Download hier de reader van boer Gerjo, waarin je gedetaileerde informatie kunt lezen over zijn bedrijf en de manier waarop hij kalfjes bij de koe houdt. Hieronder laten we via tekst en video kort en krachtig aan de hand van 5 thema's zien hoe het bij hem gaat: spenen, melken en wildheid kalfjes.
Spenen
De vaarskalveren mogen 3 maanden bij de moeder blijven en vervolgens worden ze geruisloos en stressvrij gescheiden van de moeder en gaan dan in blakende gezondheid naar de kalverhouder. Of (en dat is uiteraard beter) ze blijven op het eigen bedrijf voor vervanging van oude dieren of voor vleesproductie.
In het beginsel heb ik de moeder de kans gegeven om het kalf even lekker schoon te likken. Had ik ze een uurtje of twee erbij, met wat biest. Maar ik wilde al gauw meer omdat ik zag hoe de moeder-kalf relatie zich ontwikkelde en omdat ik zag dat de groei en ontwikkeling van de kalveren veel beter was dan in het verleden. Spenen op twee maanden was de volgende stap. Echter omdat de dieren dan na het spenen nog zeker een maand melk nodig hebben liepen we tegen een probleem aan. De meeste kalveren vertikten het om melk uit de fles te drinken; een gevecht waarbij sommige kalveren in een soort van hongerstaking gingen. Om die reden zijn we al snel gaan spenen op 3 maanden. Dat verloopt prima. Op die leeftijd is het maag-darmsysteem van de kalveren voldoende ontwikkeld. Het kalf heeft geen melk meer nodig, vreet volop brok en vrat natuurlijk al veel vers gras. Vers gras eten ze al vanaf de eerste week; alles wat de kudde voordoet wordt door de kalveren opgepakt.
Bekijk hier de video waarin boer Gerjo uitlegt hoe hij het spenen aanpakt.
Wanneer de kalveren 3 maanden zijn starten we na de ochtend melkbeurt met spenen door het kalf te scheiden van de moeder. Het kalf gaat in de crèche en de moeder met de kudde mee naar buiten. Na verloop van tijd komt de moeder loeiend binnen op zoek naar haar kalf. Het kalf heeft meestal nog niet geroepen omdat de buik nog vol is. Moeder en kalf gaan nu even, ca 10 minuten, bij elkaar in de crèche en moeder gaat vervolgens weer de wei in. Afhankelijk van het karakter van de koe komt zij deze eerste dag 2 tot 5 keer loeiend binnen. Wij laten haar dan ook elke keer even bij haar kalf. De eerste twee nachten laten we de moeder bij het kalf in de crèche of in een apart weidje zodat ze de volgende dag weer makkelijk te scheiden zijn. Deze dagen krijgt het kalf nog steeds zoveel melk als ze wil, alleen de fysieke scheiding wordt zo geoefend. Meestal kunnen we vanaf dag 4 toe met twee keer per dag samen (NB ook dit verschilt soms opvallend afhankelijk van het karakter van de koe). Na een week volstaat 1x per dag meestal. Op dag 8 starten we met minder melk geven. Door de koe eerst alleen de achterkwartieren leeg te melken krijgt het kalf nog maar de helft van de normale melkgift. Dit bouwen we af en na twee weken krijgt het kalf een leeg uier aangeboden. Op deze manier kan in de meeste gevallen zonder veel geloei gespeend worden.
Na het spenen kan het kalf met leeftijdsgenoten op etgroen de wei in. Let wel op dat dit liefst uit het zicht is van de kudde en/of dat je voldoende stroom en stroomdraden hebt. Als het soms mis gaat en een kalf breekt uit om bij de moeder te komen duurt het weer een dag of twee voordat de emotie weer gezakt is; even een dag een beetje geloei. Als kalveren vaker willen uitbreken gaan ze even op stal met daarbij een stroomdraad om opnieuw kennis te maken met deze grens. Dat is vaak moeilijk omdat ze in de wei als klein kalf geleerd hebben om onder de draden door te lopen. Als ze dit snel doen krijgen ze vaak geen tik van de stroomdraad. Wanneer het kalf minimaal een half jaar uit de kudde is geweest kan het terug in de kudde zonder dat het weer gaat drinken bij de moeder of een andere koe.
Melken
De moederkoeien worden ook gemolken, het kalf gaat mee wanneer het dat wil. Soms helpt Gerjo daarbij een handje. Het kalf drinkt een aantal keer per dag, soms wel 5 keer. De eerste dagen is dit vooral bij het halen van de koeien voor het melken omdat dit het moment is dat kalf ‘wakker’ wordt.
In de eerst weken drinkt het kalf ca 10 liter per dag. Dit loopt op naar 15 liter op 2 maanden en kan wel 20 liter zijn op 3 maanden leeftijd. Een vaars zal dus vrijwel niets over houden voor de boer. Oudere dieren geven ca 6 liter per dag; NB dit is in ons systeem waarbij we geen krachtvoer geven.
Tijdens het melken halen we met een halter de kalveren uit de stal. In de beginfase is het ook slim om de kalveren met de moeder mee te laten lopen de melkstal in. Drijf de dieren dan op zo’n manier dat het kalf bijna niet anders kan dan meelopen met de moeder.
Bekijk hier de video over de voordelen tijdens het melken
Wildheid kalfjes
Om de kalveren tam te houden is het belangrijk om de eerste dagen wanneer het kalf nog de duikreflex heeft voldoende aandacht te geven: krabbelen, aaien, rustig benaderen maakt dat ze later beter benaderbaar zijn. Tijdens het melken, bij het binnenhalen van de kudde zijn momenten waarop dit goed kan. Het karakter van moeder en kalf zelf bepaald uiteraard in hoeverre dit makkelijk gaat. Een lieve koe heeft meestal een lief kalf. Af en toe is er een kalf wat van nature wild is; dit is nog geen 10%. In alle gevallen geldt dat het jagen op kalveren om ze te pakken te krijgen alleen maar meer angst en verwildering geeft. Als een kalf zich tijdens het melken niet laat pakken ga ik gewoon eerst een iets anders doen. Het is ook niet noodzakelijk dat alle kalveren elke dag tijdens het melken erbij zijn.
Boer Gerjo over 'wildheid' van de kalfjes.
Onlangs nog dacht ik vanuit wilskracht een kalf te moeten pakken om bij de moeder te zetten. Wat gebeurde is dat ik toen ik het kalf met geweld het halter om wilde doen struikelde en in de mest belande. Dit was weer een les in rust bewaren.
Ruurhoeve
Melkveehouder Corné Ansems (60 ha, 55-60 koeien, 8600 liter/koe/jaar) houdt al 14 jaar kalfjes bij de koe. Zijn bedrijf is 'gangbaar', maar alles behalve gangbaar. Hij heeft een ligboxstal, een melkrobot en speent bij 3 maanden. Vorig jaar heeft hij voor het eerst natuurbeheer gedaan met runderen, heeft in enkele weilanden een combinatie van vee en agroforestry en is gestart met kruidenrijk grasland. 15 jaar geleden werd hij getriggered door een bezoek aan de Biovak en een wensenlijstje voor de dieren van Wakker Dier om kalveren bij de koe te gaan houden.
Ik begon met 14 dagen bij de moeder, en dan naar de drinkautomaat. Maar dan stonden ze qua groei een week of twee weken stil, want ze waren geen speen en geen melkpoeder gewend. Bovendien waren koe en kalf erg aan elkaar gehecht. Ik dacht ik doe het in kleine stapjes, maar eigenlijk moet je gewoon in het diepe springen en het direct lang doen. Corné Ansems, Boerderij Ruurhoeve
Download hier de reader van boer Corné, waarin je gedetaileerde informatie kunt lezen over zijn bedrijf en de manier waarop hij kalfjes bij de koe houdt. Hieronder laten we via tekst en video kort en krachtig aan de hand van 3 thema's zien hoe het bij hem gaat: Spenen, Melken en Wildheid kalfjes.
Spenen
Ik speen na 3 maanden, dat werkt het beste en werd mij aangeraden door Louis Bolk en wetenschap. Daar neem ik zeker de tijd voor, gemiddeld twee weken afhankelijk van het gedrag van de koe. Ik scheid de dieren met een hek, maar de eerste week kan het kalf nog door het hek drinken. De moeder moet dan wel leren om langs het hek te staan, en niet met de kop naar het kalf. Ik wil hier nog een gang voor maken, voor de moeders die het niet snappen. Na een week zet ik er nog een hek tegenaan, waardoor drinken niet meer mogelijk is maar ze elkaar nog wel kunnen zien, horen en ruiken. Meestal is twee weken voldoende en daarna gaat het kalf naar de jongveestal met leeftijdsgenoten.
Let wel op dat je niet teveel kalveren in het speenhok hebt, want het zwakste kalf kan anders worden verdrongen bij het drinken. Of je moet regelen dat alle moeders op dezelfde tijdstippen komen voor het zogen.
In het hok krijgen de kalveren brok, stro en water.
Bekijk hier de video waar Corné vertelt over hoe hij het spenen aanpakt.
Melken
De koeien kiezen er zelf voor wanneer ze gemolken willen worden. Dat geldt voor alle koeien dus ook de koeien die een kalf hebben. De kalveren gaan niet mee naar de robot, maar de koe kan zelf kiezen wanneer ze naar het kalf of naar de robot gaat.
Mijn inschatting is dat het kalf gemiddeld 12-15 liter drinkt per dag. Alles loopt zo eigenlijk soepel, behalve dat Lely nog niet de juiste instellingen heeft voor mijn systeem. Een kalf drinkt steeds 1 speen leeg, maar de robot wil 4 spenen. De robot zegt daarom vaak 'geen succesvolle melkgift' en melkt niet alle 4 spenen goed leeg. Daar moet je dus goed op letten, want dat kan leiden tot uierontstekingen. Ik ben nu met Lely in overleg om hier instellingen voor te krijgen, bijvoorbeeld dat alle de robot automatisch alle koeien met kalf automatisch alle spenen langer melkt. Dit gebeurt gaat ook bij waterbuffels die melk langzamer afgeven.
Een ander punt om op te letten is de krachtvoergift aan de moeder. Deze is gekoppeld aan de melkgift, maar koeien die zogen hebben wat extra nodig.
Bekijk hier de video waar Corné vertelt over het melken bij hun gaat
Wildheid kalfjes
Het is belangrijk dat je veel contact houdt met alle dieren, en vooral de kalfjes. Bij mij doen de zorgmedewerkers dat. Zij knuffelen veel en geven af en toe de fles als ik twijfel of een kalf voldoende melk heeft gehad. Maar ook als boer zorg ik dat ik veel contact heb. Ook de koeien in het natuurgebied bezoek ik 2x in de week met koek om contact te houden.
Een paar tips heb ik wel geleerd: ik sta niet meer met mijn rug naar een moeder toe. En je moet alles de tijd geven. Een moeder moet even doorhebben in het begin dat de scheiding tijdelijk is, en voor het spenen moet je de tijd nemen. Echte problemen heb ik nog niet veel gehad.
Bekijk hier de video waar Corné vertelt over de wildheid van de kalfjes
Afzetmarkt
Zowel voor vleeskalveren als voor zuivel van boerderijen waar de kalveren bij de koe worden gehouden, is nog geen aparte afzetmarkt of keurmerk. Maar daar brengen we graag verandering in, net als keurmerk Demeter, het Beter Leven Keurmerk van de Dierenbescherming en Ecofields, de enige biologische kalvermester van Nederland. Lees hieronder hun verhaal.
Beter Leven Keurmerk
Het is beter voor het welzijn van de koe en het kalf om ze bij elkaar te laten, en het past bij het natuurlijke gedrag van runderen. Het past dus bij de uitgangspunten van de 3 sterren van het Beter Leven keurmerk, namelijk een diergericht ontworpen huisvesting.
Op termijn is de Dierenbescherming dan ook van plan om in de criteria van het Beter Leven keurmerk met 3 sterren een module op te nemen om kalveren bij de koe te laten. Het is nu nog niet haalbaar om het te verplichten, maar we denken dat dit zeker een steeds groter onderdeel gaat worden van de toekomstige melkveehouderij.
Het uitgangspunt zal zijn dat het welzijn van koe en kalf gewaarborgd is, maar ook dat de criteria toepasbaar zijn in verschillende typen huisvestingssystemen en realiseerbaar voor boeren. Ook moeten ze controleerbaar zijn.
Samenwerking
Wij werken samen met melkveehouders om een module met criteria te ontwikkelen voor koe-kalf contact. Het is een ingewikkeld proces waarbij meerdere partijen in de keten moeten samenwerken. Er moeten voldoende boeren zijn die het systeem kunnen en willen aanpassen en er moet afzet zijn voor de kalveren van ouder dan 3 maanden. Dit is een andere manier van werken en er moeten aanpassingen aan de stal worden gedaan. Het zal kleinschalig beginnen met boeren die al kalveren bij de koe houden en waar we van kunnen leren en dan stapsgewijs opgebouwd worden.
Voor de stierkalveren en de vaarskalveren die niet worden aangehouden op het melkveebedrijf, is er nog geen keten die deze dieren wil afmesten. Ook moet er een meerprijs in de markt worden gerealiseerd. Daarvoor moet een keten worden ontwikkeld om de meer dan 3 maanden oude kalveren elders af te mesten en te vermarkten.
Maatschappij
Kalveren bij de koe houden is dus een opgave voor de hele maatschappij, van boer tot bord. We hopen natuurlijk dat vanuit Den Haag er veel hulp komt om de Wet Dieren na te leven: hulp voor boeren en hulp met betere afzetkanalen.
Kalveren bij de koe houden is dus een opgave voor de hele maatschappij, van boer tot bord. We hopen natuurlijk dat vanuit Den Haag er veel hulp komt om de Wet Dieren na te leven: hulp voor boeren en hulp met betere afzetkanalen.
Uiteindelijk zal het iedereen kansen bieden: kans voor een beter leven voor de dieren, en kans voor boeren om een meerprijs in de markt te realiseren.
Demeter Keurmerk
Demeter stelt momenteel geen eis dat kalfjes bij de koe moeten blijven, wel is een norm dat kalfjes minimaal 3 maanden bedrijfseigen melk krijgen en dus geen (biologische) poedermelk. Zo’n 20% van de boeren kiezen er voor om de kalveren bij de koe te laten lopen.
Of een boer hiertoe overgaat, heeft met zeer veel factoren te maken: het type stal, het weideareaal en het diermanagement van de boer. Een andere Demeter-norm is dat kalveren vanaf 7 dagen oud in groepsverband moeten worden gehouden. Uitgangspunt bij Demeter is dat de dieren zich naar hun aard kunnen bewegen.
Samen met de maatschappij
Sinds een maatschappelijke discussie in 2016 over de directe scheiding van koe en kalf, staat het onderwerp ook weer ter sprake bij Stichting Demeter wat leidde tot een onderzoek onder onze boeren. Hoewel veel biodynamische melkveehouders graag aan de slag zouden willen, blijven er hobbels op de weg zoals afzetkanalen. Kalfjes bij de koe houden zien wij als zeer wenselijk, maar zien wij als een gezamenlijke opgave voor boer, overheid, winkel en consument.
Voor een verplichting is het dus nog te vroeg. We zien dat zeer welwillende boeren tegen wezenlijke problemen oplopen als ze koe en kalf bij elkaar laten. Tegelijkertijd zien we dat er ook telkens nieuwe initiatieven en pogingen worden gedaan. Het vraagt tijd en begeleiding om tot een goed draagvlak voor een nieuwe norm te komen. We willen met het vraagstuk rondom kalf bij de koe ook het afmesten van stiertjes oplossen en dit in samenspel met de belangrijkste afnemers.
Individualiteit
De normen zullen rekening moeten houden met bedrijfseigenheid en individualiteit (juist een kracht bij BD landbouw, waar ook veel zorgbedrijven zijn aangesloten die bv extra risico’s lopen bij verwilderde kalveren). Het zal in eerste instantie eerder gaan om inspanningsverplichtingen die het welzijn van koe, kalf en stier ten goede zullen komen.
Ecofields, Bart Boon
Ecofields is de enige biologische kalverhouder in Nederland. Hij ontvangt kalveren van biologische melkveebedrijven die de melkveehouder niet wil aanhouden als melkkoe, dat zijn zowel stierkalfjes als vaarskalfjes. Over het algemeen zijn deze 2-3 weken oud. Ze krijgen tot ongeveer 10 weken melk, en gaan geleidelijk over of een dieet van mais, grassen, erwten etc. Ze lopen vanaf 3 maanden buiten als het weer het toelaat. Ze blijven in leeftijdsgroepen van 70-80 kalveren bij Ecofields tot ze een maand of 11-12 zijn, en gaan dan naar de slachterij op locatie. Het rosé kalfsvlees van Ecofields vindt de weg vooral naar horeca en biologische slagers.
Van boerderij Ruimzicht krijgt Ecofields ook kalveren die 4 weken oud zijn, en 3 weken bij de moeder hebben gedronken. Dat gaat erg goed. Deze kalveren komen rondom de zelfde periode omdat Ruimzicht een voorjaarsafkalvende kudde heeft. Kalveren van één maand oud hebben een goede weerstand van hun moeder meegekregen. Bij Ecofields krijgen ze nog melk en daar worden ze langzaam gewend aan ruwvoer en gras.
In het verleden – na de MKZ crisis – heeft Ecofields ook geprobeerd om kalveren van 3 maanden oud te ontvangen en af te mesten. Dit ging niet goed destijds. Als ze 3 maanden oud zijn en bij de moeder hebben gedronken, zijn ze wel gezond en van de melk af, maar kunnen nog niet goed genoeg ruwvoer opnemen. Ze zitten in een overgangsfase waardoor hun weerstand wat lager is. De verhuizing naar de kalverhouderij waar ze dan kalveren van allerlei boerderijen tegenkomen, ieder met hun eigen bacteriën, zorgt dan voor problemen.
In diezelfde tijd is er ook geëxperimenteerd om kalveren aan te houden op het moeder-melkveebedrijf en daar vet te mesten. Ook daar heeft Bart Boon geen goede ervaring mee. Het scheelt een vervoersbeweging en verhuizing voor de kalveren, en dat is positief. Maar voor sommige melkveehouders is het kalf echt bijzaak en is er te weinig aandacht voor. Bij anderen is er wel genoeg aandacht, maar om een kalf af te mesten en gezond te houden én nog wat aan het vlees te kunnen hebben na 8 maanden, is een goed rantsoen enorm belangrijk. Bij een kalverhouder zitten leeftijdsgenoten die allemaal dezelfde behoefte hebben bij elkaar en kan je daaraan voldoen. Voor een melkveehouder die te weinig kalveren houdt om ze in leeftijdsgroepen te scheiden, lukt het niet om elk kalf het juiste rantsoen te geven. En magere kalveren afleveren waarvan het vlees niet gewenst is, past ook niet bij de kringloopgedachte.
Het beste volgens Bart: de dieren die niet worden aangehouden als melkkoe, na 4 weken zogen spenen en dan naar de kalverhouderij. De vraag naar biologisch kalfsvlees groeit langzaam, hier zou meer aandacht voor moeten zijn.
Overzicht praktijkvoorbeelden
Wil je meer inspiratie over hoe het kan? Bekijk hier op deze kaart welke melkveehouders in Nederland hun kalfjes bij de koe houden. Deze lijst wordt de komende tijd uitgebreid en graag voegen we van alle bedrijven toe hoe lang ze dat doen en welk stalsysteem zij hebben.
Hoort jouw bedrijf ook in deze lijst of sta je erop en wil je kennis delen? Stuur een mail naar info@caringfarmers.nl.
Boerderij Ruimzicht
Ruurhoeve
Remeker
Biologisch Dynamisch melkveebedrijf van Kessel
Melkvee bedrijf Keurentjes-Pietersma
Hoeve Schoonderbeek
Obio
Vof van de Sande
Veld en Beek
De Buitenplaats
De Heerlijkheid Groot Weede
Zonnehoeve
Firma Zijp-Melse
De Burdineplaats
Mts Twisk
Harmannahoeve
De Regte Heijden
De Stoerderij Waterbuffels
De Kompenije
Hazelbroekhoeve
Boerderij Buitenverwachting
Scorlewald, Raphaelstichting
Melkveehouderij Govert & Dittie van Zee
Naoberhoeve
Koblomke
De Kerkhoeve
Wiekse Scharrelmelk
Boerderij Boterhuys
Morgendauw Verhoef
Consumenten
Melk van boerderijen waar de kalf bij de koe mocht blijven is nog in geen enkele supermarkt verkrijgbaar. Terwijl we denken dat consumenten er graag wat extra voor willen betalen! Ben jij zo'n consument die graag wat extra wil betalen? Schrijf je dan in op de nieuwsbrief van Caring Farmers om op de hoogte te blijven van nieuwe verkooppunten.
De meeste consumenten hebben nooit stilgestaan bij het feit dat de melk en kaas die ze consumeren, alleen maar kan worden geproduceerd als de koe ieder jaar een kalf krijgt om de melkproductie op gang te brengen. Ook duurzame consumerende consumenten zoals vegetariërs of mensen die enkel kiezen voor biologische zuivel, beseffen niet dat ook het kalf van een biologische koe meestal in de gangbare kalverhouderij zijn/haar korte leven slijt.
Biggenvlees, kuikenvlees, kalfsvlees....
De meeste consumenten eten geen kalfsvlees: ze vinden het zielig. Dat komt gedeeltelijk omdat kalveren vroeger in kisten werden gehouden en ijzerarm voer kregen voor extra blank vlees. Dat is bij biologisch kalfsvlees nooit het geval geweest, maar ook de naam speelt parten. We spreken over kalfsvlees, maar niet over biggenvlees of kuikenvlees. Daardoor denken mensen dat kalveren jonger naar de slacht gaan dan varkens of kippen. Dat klopt niet, de kippen die we eten zijn veel jonger, zij zitten nog in de peuterleeftijd: nog lang niet sexueel actief en maken zelfs nog babygeluidjes. Kalveren zijn net als biggen de pubertijd wel voorbij als ze met hun 6-9 maanden naar de slacht gaan.
Kalfsvlees hoort bij een kringloop dieet
Nederland heeft een gigantische kalverhouderij: bovenop de kalveren die Nederland zelf produceert, importeren we ook nog eens ruim 750.000 kalveren uit het buitenland en 90% verdwijnt weer als kalfsvlees naar het buitenland. Nederlanders zijn notoire kalfsvlees mijders omdat ze het zielig vinden. Maar wil je echt duurzaam en diervriendelijk consumeren, betekent dat of géén zuivel, of minder zuivel én af en toe Nederlands kalfsvlees. Kies dan wel biologisch en in de toekomst vlees van kalveren die bij de koe mochten blijven. Corné van de Ruurhoeve rekende uit dat bij elke liter melk zo'n 25 gram kalfsvlees hoort.
Helderheid en verkrijgbaarheid écht diervriendelijkere zuivel
Met dit project willen we kalfjes bij de koe een kans geven. Dat kan alleen als consumenten, boeren, NGO's en ketenpartners gaan samenwerken. Dat gaan we dan ook doen. Met de Dierenbescherming, Demeter, Eyes on Animals , Caring Farmers én met winkels en consumenten gaan we ons inzetten om:
- kennis over kalveren bij de koe te delen
- samen te werken aan standaarden, criteria en keurmerk
- samen de consument voorlichten en betrekken
- Nieuwe boeren over de streep trekken
Deze website is gemaakt door Caring Farmers dankzij een bijdrage van Reroot our Food en met behulp van twee melkveehouders, de Dierenbescherming en Stichting Demeter.
Dankzij een bijdrage van de Barth Misseth stichting werkt de Dierenbescherming al samen met enkele boeren aan criteria. Ook Demeter ontwikkelt criteria, heeft onderzoek gedaan onder haar eigen leden.
Caring Farmers bundelt de informatie en zet een project op met nieuwe geïnteresseerde boeren om te werken aan een afzetkanaal voor de melk én voor het kalfsvlees en ondersteunt de boeren tijdens de transitie.
Meer weten?
Deze site is gemaakt met dank aan Boerderij Ruimzicht , De Ruurhoeve , Rerooting the Dutch Foodsystem en Stichting Demeter en met bijdragen van de Dierenbescherming , het Louis Bolk Instituut , Eyes on Animals en Ecofields . We hopen dankzij SABE subsidie een traject op te zetten om met een groep ervaren én onervaren boeren kennis te bundelen en gezamenlijk te werken aan standaardisering, consumentenbewustzijn en afzetkanalen. Interesse? Mail info@caringfarmers.nl
Websites & studies
Lees hier meer over het project op de website van Caring Farmers .
Bekijk hier de website van WUR en Louis Bolk Instituut over familiekuddes.
Lees hier het afstudeeronderzoek 'Kalfjes bij de koe op Demeter-melkveebedrijven' van Margret Wenker.
Lees hier de scenariostudie in opdracht van het ministerie van LNV of de samenvatting op de NOS .
Lees hier het rapport 'Giving Milk a Good Shake' van Eyes on Animals.
Bekijk hier de website van de Dierenbescherming over kalf bij koe.
Bekijk hier de website van Demeter over kalf bij de koe.
Media
Bekijk hier de uitzending 'Onze Boerderij - Toekomstdromen' over kalfjes bij de koe, 12 december 2021.
Lees hier het artikel 'Zuivel is ernstig dierenleed. Van de rechter mag je dat niet zeggen, maar sue me' van Rutger Bregman in De Correspondent, 4 januari 2022.
Bekijk hier de uitzending Op1 met Bart Kemp en Rutger Bregman over de vraag of zuivelboeren ernstig dierenleed veroorzaken, 5 januari 2022
Lees hier het artikel 'Kalfjes bij de koe kan prima' met boerin Elisa de Veen op Melk van het Noorden, 5 januari 2022.
Luister hier de podcast Koe- Dialogen aflevering 3 over kalfjes bij de koe, 6 januari 2022.
Luister hier naar Gerjo bij Vroege Vogels, 9 jan 2022.
Lees hier het het artikel 'Kalfjes bij hun moeder: in Nederland niet de gewoonte, maar boer Corné wil niet anders' in ED, 16-01-2022
Lees hier het artikel 'Melkveehouders Koskamp en Ansems: kalf bij de koe geeft uitdaging, maar is mogelijk' op Melkveebedrijf, 13-01-2022
Lees hier het artikel 'Waarom ging de boer koe en kalf scheiden' op Foodlog, 2-2-2022
Lees hier het artikel 'Uitgelicht Kalfjes bij de koe in de praktijk' op de Boerderij, 28-02-2022
Luister hier de podcast 'Kalfjes bij de koe' bij Een podcast over lokale voedselketens, 2-3-2022
Lees hier het artikel 'Melken is van alle tijden, radicale scheiding koe en kalf niet' op Foodlog, 12-3-2022
Contact
Wil je contact met iemand van het team, mail dan naar info@caringfarmers.nl
