Nassau Buitenplaats

Wolfslaar kent een rijke geschiedenis. In de 17e eeuw stond hier een boerenhoeve. In 1862 gaf de eigenaresse Barones Charlotte Storm-Cuypers opdracht tot de bouw van het landhuis. In het koetshuis bevindt zich een restaurant. Onlangs is de voormalige moestuin nieuw leven in geblazen. Het terrein is omgevormd tot een warmoezerij. Het begrip warmoezerij stamt uit de middeleeuwen. Het zijn plekken aan de rand van de stad waar groenten verbouwd en verkocht werden. Op het terrein ligt een voormalige ijskelder, waarin gedurende de winter, grote stukken ijs van een nabijgelegen vijver werden opgeslagen. Dit ijs werd in de zomer gebruikt om eten en drinken mee te koelen.

Het Ulvenhoutse Bos was eigendom van de Heer van Breda. De Nassaus voegden er het Sint Anna-en het Prinsenbos aan toe. Het bos heeft een beschermde status en maakt deel uit van het Europese Natura-2000 plan. Het is een vochtig wintereiken en beukenbos en staat bekend om zijn diversiteit aan flora en fauna. De oorsprong is nog steeds die van een oerbos.

Achter de Laurentiuskerk stond het slotje Grimhuizen. Overblijfselen zijn de twee poortjes, rechts en links van de kerk en de in het plaveisel vastgelegde contouren in het Grimhuijsenpark. De eerste vermelding is van 1474 toen Jan van der Leck, bijgenaamd Grimhuijsen, vermeld werd als leenman. Hij was een bastaardzoon van Jan III van Polanen. Via Prins Filips Willem van Oranje kwam Grimhuijsen in het bezit van Justinus van Nassau. Justinus heeft tussen 1609 en 1621 het gebouw gerenoveerd. Het hele complex werd in 1904 afgebroken. Tijdens het beleg van Breda in 1624/25 door Spinola werd Grimhuijsen, dat buiten het schootsveld lag van de verdedigers van Breda, voor legerdoeleinden gebruikt.

De oudste vermelding van de toenmalige Voussenbergse molen dateert uit 1498. De naam van de huidige molen de Korenbloem stamt uit 1708. In 1835 werd de standerdmolen verplaatst van de Goudberg in Strijbeek naar de Molenstraat in Ulvenhout. Op 6 maart 1909 brandde de molen volledig af, maar werd direct heropgebouwd. De Heren van Breda, de Nassaus, waren eigenaar van de molens. De molens vielen onder de Nassause Domeinraad en een molenaar pachtte de molen. Naast het feit dat de molens in eigendom van de Heren van Breda waren, bepaalde de Heren ook waar de boeren hun graan moesten laten malen.

Over de rivier de Mark in de Baronie van Breda lag één officiële brug: de Tolbrug. Hier werd tol geheven voor de heren van Breda. Dit was al sinds de 12e eeuw. De Heren van Hoogstraten wilden ook een tolbrug, maar dit werd door hun collega’s in Breda verboden. De Mark ontspringt in Koekbergen, nabij Merksplas in België. Dit deel van de Mark stroomt in de singels van Breda, waarna deze even ten noorden van de stad in de Dintel verder stroomt. De bevaarbaarheid liep tot Breda. Dit deel was slecht bevaarbaar door verzanding.

Vanaf 1494 was hier sprake van een omwaterd stenen huis. In 1614 kocht Philips Willem het als jachtslot. In 1618 werd het eigendom van zijn halfbroer Maurits. Deze liet echter elders een ander jachthuis bouwen: het Speelhuis in de Belcrum. Ook latere prinsen hebben maar zelden van het huis gebruik gemaakt. Tijdens het beleg van Breda door Spinola werd hier voor de troepen (1624/25) brood gebakken en bier gebrouwen. Tijdens de belegering van Breda door Frederik Hendrik (1637) logeerden de zogenaamde ‘gecommitteerden te velde’, afgevaardigden van de Staten Generaal ‘er, om den veldheer met haeren raet te helpen’. In 1774 kochten particulieren het sterk verwaarloosde kasteeltje en knapten het op.

Generaal Baron David Hendrik Chassé (1765-1849) voerde het bevel over de citadel van Antwerpen tijdens de belegering door de Fransen in 1832 en ontleende hieraan zijn status van nationale held. Hij overleed in Breda in 1849 en werd begraven op het kerkhof van Ginneken. In 1874 onthulde werd Koning Willem III het Citadelmonument naast de kerk onthuld, waar zich nu het graf bevindt van Chassé. Chassé heeft een zeer avontuurlijke carrière gehad. Hij vocht aan de zijde van de Nederlandse patriotten, de Franse revolutionairen en keizer Napoleon. In 1814 ging hij over in Nederlandse dienst en vocht hij tegen de Fransen en de Belgen.

In de wijde omgeving van Breda was voor de Spaanse troepen die de belegring van Breda uitvoerden te weinig voedsel aanwezig. Dit moest vanuit magazijnen in Lier en Herentals per paard en wagen worden aangevoerd. De (nu protestantse) kerk van Ginneken werd als opslagplaats gebruikt.Een Staatse saboteur slaagde er in het vertrouwen van de Spanjaarden in Ginneken te krijgen. Onder het voorwendsel de stormschade aan het rieten dak te repareren, stak hij dat in brand. De kerk werd verwoest en een grote voorraad levensmiddelen ging daarbij verloren.