Samenwerken aan de Duurzame Blauwe Economie

Oesterkweeklijn De Rijke Noordzee

Onderzoek om de kweek van oesters te verbeteren. Gericht op een voorspelbare en betrouwbare productie van Bonamia-vrije oesterlarven en jonge oesters (broed). Met deze en andere gezonde oesters gaat De Rijke Noordzee Bonamia-vrije Platte Oester Kweeklijnen ontwikkelen. Dit doen wij in nauwe samenwerking met het Platte Oester Kweek & Onderzoek Nederland: een consortium van Stichting Zeeschelp, Roem van Yerseke, Wageningen Marine Research, Bureau Waardenburg, NIOZ Texel, Edmelja BV en Hogeschool Zeeland. Binnen het Platte Oester Kweek & Onderzoek Nederland kunnen we dan verder onderzoek doen naar de optimale omstandigheden zoals de behoefte aan voedsel, de temperatuur en bacteriën voor de groei van platte oesters.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Schelpdierbankherstel Voordelta & Waddenzee

Proeven om platte oester- en mosselbanken terug te brengen in de Voordelta en Waddenzee.

In maart 2016 begonnen ARK Natuurontwikkeling en het WNF in samenwerking met Wageningen Marine Research, Bureau Waardenburg en Sas Consultancy aan een proef om mosselbanken en oesterriffen in de Voordelta terug te brengen. Het project Herstel Schelpdierbanken is onderdeel van het  Droomfondsproject Haringvliet . Voor de kust van de Zuid-Hollandse eilanden zijn op twee plekken proeven met schelpdieren gedaan. De kennis die met deze en volgende proeven wordt opgedaan draagt bij aan de terugkeer van schelpdierbanken.

Inmiddels zijn er een aantal studies afgerond over de voorwaarden waaronder de herintroductie van de platte oester in de Noordzee met succes kan worden uitgevoerd. Ook vinden nu al een aantal herintroductieprojecten plaats.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Haaien en roggen terug in de Noordzee

Doel van de pilot was te onderzoeken of natuurlijke populaties van haaien en roggen kunnen worden versterkt door deze vissen in groten getale in gevangenschap te kweken en vervolgens uit te zetten in zee.

Als eerste doelsoort is gekozen voor de stekelrog (Raja clavata) omdat deze niet is bedreigd en eikapsels via publieke aquaria zijn te verkrijgen. De resultaten wijzen erop dat de doelen zijn gehaald: ruim 600 stekelroggen zijn in ons kweekcentrum opgegroeid tot vitale dieren, die na het uitzetten hun weg in zee hebben weten te vinden en zich staande houden in de vrije natuur.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Oesterherstel Windpark Borssele V

Van Oord, as part of Two Towers, takes the next step in a research programme relating to the restoration of European flat oyster beds. To investigate methods for the development of oyster reefs at offshore locations, a total of eight reef structures with oysters will be installed underwater within the Borssele Wind Farm Site V in the North Sea.

On the different structures oysters will be placed in various ways such as contained, loose and pre settled. This is being done to determine which method works best for the long-term establishment of oyster reefs on scour protections. Additionally, the research team wants to gain knowledge about what the most effective life stage of a European flat oyster is for installation on the scour protection: for instance adult oysters or juvenile oysters / spat or a combination of both.

See  this link  for more information.

Oesterrifherstel Borkumse Stenen

ARK Natuurontwikkeling en WWF hebben samen middels 3D geprinte kunstriffen geprobeerd om nieuwe platte oesterpopulaties te introduceren op de Borkumse Stenen. Het blijkt succesvol. De oesters hebben zich voortgeplant en de larven zijn uitgegroeid tot jonge platte oesters, geboren op Nederlandse bodem! Dit werd bevestigd door de vondst van een jonge oester op de bodem in een volgende duik. Er is niet alleen gekeken naar oesters, maar ook naar het leven op en om de oesters, 3D geprinte kunstriffen en de natuurlijke zwerfkeien waarnaar de Borkumse Stenen zijn vernoemd. Hierbij zijn bijvoorbeeld schelpdieren (wijde mantels), krabben (noordzeekrab), koudwaterkoraal (dodemansduim) en tal van vissoorten gezien, In totaal zijn 42 diersoorten vastgesteld. Het laat zien dat structuren op de zeebodem in korte tijd een grote diversiteit aan leven aantrekken.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Win/Wind - Krabben & Kreeftenvisserij in windpark Amalia

Door de geplande uitbreiding van offshore windparken op de Noordzee neemt de beschikbare ruimte om te vissen sterk af. Sommige scenario's spreken zelfs van 27% ruimtebeslag door windparken in het Nederlandse deel van de Noordzee in 2050. Is er toekomst voor de visserij binnen deze gebieden? Het consortium  Win-Wind  (Stichting Wageningen Research en een visserijcluster van Cramer Noordwijk Beheer BV (Rems Cramer), Noordzee Charters (Arjan Korving) en Rederij W. van der Zwan & Zn BV) onderzoekt de mogelijkheden voor medegebruik van offshore windparken (OWPs) door vissers, met als voorbeeld de kreeften- en Noordzeekrabvisserij.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Platte oesters Windpark Blauwwind

In dit project gaan De Rijke Noordzee en windparkeigenaar Blauwwind onderzoeken of geplaatste oesters zich kunnen voortplanten en of jonge oesters zich kunnen vestigen rondom windturbines op zee.

Lees  hier  meer.

Platte oesters windpark Luchterduinen

Natuur & Milieu, Stichting De Noordzee, Van Oord en Eneco Luchterduinen hebben in 2018 kooien met platte oesters en rifballen geïnstalleerd in windpark Luchterduinen. Met het project De Rijke Noordzee wordt onderzocht hoe natuurversterking en het opwekken van duurzame energie elkaar kunnen verrijken. De totale oppervlakte van deze pilot beslaat 3 hectare (100 x 300m).

Er zal worden gekeken of de oesters voldoende groeien en zich voortplanten, en of hun larven zich in de nabijheid vestigen en een rif gaan vormen.

Lees  hier  verder voor meer informatie.

TenneT's platformen

De ruimte rondom TenneT's platformen op zee kunnen een geschikte locatie zijn voor natuurontwikkeling. Zo kunnen we naast het platform schelpen en grind neerleggen (natuurlijk substraat). Daarnaast kunnen een aantal kunstriffen met touwen ertussen worden geplaatst. Op de riffen, gemaakt van ecologisch beton, kunnen bijvoorbeeld inktvissen, roggen en haaien hun eitjes leggen. Aan de touwen kunnen mosselen groeien. De geplaatste materialen bieden ruimte voor verschillende soorten zeedieren. Door monitoring leren we het effect op het lokale leven in zee.

Komende jaren onderzoeken we de ontwikkeling van de biodiversiteit rond de riffen. Ons doel is door monitoring om meer te weten te komen over de effecten op het lokale leven in zee. We kijken hierbij vooral of er mosselbanken rond de riffen ontstaan en of de riffen door bijvoorbeeld inktvissen worden gebruikt om hun eieren af te zetten. Daarnaast willen we ook kennis opdoen over de werking van het natuurlijk substraat voor de biodiversiteit en de stabiliteit van de artificiële riffen.

Bekijk  hier  meer informatie over dit project.

Ørsted Borssele

Ørsted en Wageningen Marine Research werken samen in het windpark Borssele I & II. De Rijke Noordzee brengt in kaart hoe de natuur zich op en om de riffen ontwikkelt. Daarmee leveren we een extra bijdrage aan de ontwikkeling van kennis op dit gebied.

De partijen plaatsen een kunstrif op vier plekken rondom één windmolen. Op twee van deze plekken leggen ze ook grind en schelpen neer. Het rif bestaat uit grote buizen met verschillende afmetingen, waardoor leef- en schuilplaatsen ontstaan voor onder andere kabeljauw. Onderzoekers bestuderen het gedrag van kabeljauw op deze plekken. De Rijke Noordzee levert een bijdrage door te onderzoeken hoe de natuur zich op en rond de riffen in dit windpark ontwikkelt.

Lees  hier  meer informatie.

Offshore Test Site

Twaalf kilometer uit de kust van Scheveningen, vind je de Offshore Test Site. Deze locatie wordt beheerd door North Sea Farmers, een organisatie die zich inzet voor een Europese zeewiersector. De Site omvat een oppervlakte van 6km2, biedt de mogelijkheid om offshore innovaties te testen onder offshore condities. Bedrijven en organisaties kunnen hun technologieën en ideeën testen op deze testlocatie in verschillende plots.

De Offshore Test Site biedt de mogelijkheid om meervoudig ruimtegebruik op de Noordzee in de praktijk te testen. Dit is een essentieel onderdeel om op termijn meervoudig ruimte gebruik op grote schaal toe te passen in windparken. Het lange termijn doel van North Sea Farmers is om 400km2 multi-use offshore zeewierboerderijen te realiseren.

 Momenteel worden er verschillende vormen van meervoudig ruimtegebruik getest in de Offshore Test Site:

 Structuren voor natuurontwikkeling  – de Rijke Noordzee

 Offshore zeewier cultivatie  – The Seaweed Company

 Drijvende zonnepanalen  – Oceans of Energy

 Zeewier & mosselkweek  – IMPACT

Bekijk de website van  North Sea Farmers  voor informatie.

Proeftuin op de Noordzee

Voor de kust van Den Haag, net buiten de haven van Scheveningen, werken  Gemeente Den Haag ,  KPN ,  TU Delft ,  TNO ,  Sailing Innovation Centre ,  Svašek Hydraulics  en het  Watersportverbond  samen aan een geavanceerd testgebied van 10 x 10 zeemijl. De uitzonderlijke omgevingsfactoren van water, wind en stroming maken dit ‘slimste stukje Noordzee’ uniek in de wereld. Datavergaring, -transmissie en -ontsluiting vormen een grote uitdaging.

Er is een grote marktpotentie voor slimme technologische oplossingen, innovatieve data-driven producten en diensten die inspelen op maatschappelijke vraagstukken rondom veiligheid, duurzaamheid, energie, sport en consumentenbeleving. Er is echter onvoldoende mogelijkheid voor start-ups en MKB in deze sector om hun innovatieve producten te testen en demonstreren buiten het klassieke laboratorium, in echte praktijkomstandigheden op het water en met eindgebruikers!

Kijk  hier  voor meer informatie.

Campus @Sea

Onder de vlag van Campus@Sea komen partijen samen die innoveren op de Noordzee en aan de kust. Het is niet alleen een fysieke plek in Den Haag; bovenal is het een netwerk van netwerken dat duurzame innovatie aanjaagt. Op de vier hoofdthema’s voedsel, (nieuwe) energie, ecologie en sport worden co-creatie projecten en evenementen ondernomen om te testen en leren.

Vanuit Campus@Sea wordt er gezorgd voor de broodnodige ruimte voor praktijkexperimenten en ondersteuning voor co-creatie en ondernemers. Waardevolle en noodzakelijke elementen om innovatie van de grond te krijgen en uiteindelijk op te schalen voor breed gebruik.

Zo fungeert Campus@Sea als landelijke hotspot, waar vanuit hartje Scheveningen, innovatie en economische kennis gelinkt aan de Noordzee samen komen. Zo wordt er gewerkt aan een positieve impact op de wereld van morgen.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Oesterherstel Gemini Buitengaats

A unique nature restoration project has been started in the North Sea. For the first time, oyster beds are being repaired in deeper parts of the North Sea. This effort is being undertaken in order to learn the success factors for active recovery and also to 'kickstart' wild flat oyster beds.

World Wildlife Fund (WWF) and ARK Nature Development have initiated this project, and Gemini Wind Park has also made a contribution. At the park, some 1,000 kg of oysters and test cages have been placed as part of a broader programme of oyster bed repair at several locations in the North Sea. This also represents the first attempt in the North Sea of starting an oyster bank within a wind park.

See  this link  for more information.

Pilot Waterspray voor de tongvisserij

Het afgelopen jaar heeft rederij Jaczon in samenwerking met Wageningen Marine Research (WMR) onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit en optimalisatie van het waterspraytuig. Het projectteam van de ‘pilot Waterspray voor de tongvisserij’ heeft een factsheet samengesteld die het ontwerp van het tuig visualiseert. WMR heeft intussen ook al interessante voorlopige resultaten om te delen.

Kijk  hier  voor meer informatie.

Pilotfabriek groene waterstof op zee Q13

De Noordzee is de eerste plek ter wereld waar een proef op stapel staat om offshore een waterstoffabriek te bouwen. Op het olie- en gasplatform Q13a van Neptune Energy, ruim tien kilometer uit de kust van Den Haag, zal de PosHYdon installatie groene waterstof gaan produceren uit duurzame elektriciteit opgewekt door wind en zon. TNO bedacht het concept en voert het testprogramma uit.

Kijk  hier  voor meer informatie.

North Sea Farm #1

Samen met  Van Oord ,  The Seaweed Company  en  Algaia  is North Sea Farmers van plan om in 2022 te starten met de bouw van de eerste zeewierboerderij op commerciële schaal binnen een windpark. Er wordt gestart met 10 zeewierteeltsystemen om uiteindelijk op te schalen naar een demonstratieproject van 40 zeewierteeltsystemen: groot genoeg om er een winstgevende zeewierboerderij van te maken met een verwachte opbrengst van ongeveer 1.000 ton nat zeewier per jaar. Dit alles op basis van duurzame en natuurinclusieve uitgangspunten.

Dit is een 'voet tussen de deur'-project; het zal leden van de North Sea Farmers, belanghebbenden, markten en de wereld laten zien dat commerciële offshore zeewierteelt kan, wanneer we het samen doen. Het zal ook leren wat het inhoudt om duurzaam en winstgevend offshore te boeren. Daarnaast kan met deze eerste boerderij belangrijke aspecten van offshore zeewierteelt in een windpark onderzocht worden en wordt er geïnnoveerd op het gebied van: installatietechniek, veiligheid, monitoring, biodiversiteit, zeewiergroei, transport, voedingsaspecten, verwerking, etc. Dit is cruciaal om uiteindelijk efficiënt en verantwoord op te kunnen schalen.

North Sea Farmers is als sectororganisatie initiatiefnemer en projectleider van het North Sea Farm #1 (NSF#1) project. Zij verbinden vraag, aanbod en onderzoeksinstituten, ze stemmen het project af op de lokale overheid en EU-beleid & regelgeving en ze borgen de duurzame ambities ervan.

Kijk voor meer informatie op  www.northseafarmers.org 

Slowmill Golfenergie

Voor de kust van Texel komt in 2022 een pilot van golfenergie, een schaalmodel is getest 2km voor de kust van Scheveningen.

Oceaangolven vormen de laatste onaangeboorde natuurlijke hernieuwbare energiebron van onze planeet. Meer dan 70 procent van het aardoppervlak is bedekt met water en het potentieel om energie uit de golven op te vangen biedt een enorme en eindeloze bron voor schone duurzame elektriciteit. De Slow Mill, ontworpen voor het gematigde golfklimaat van de Noordzee, is uitgerust met vele innovatieve kenmerken om korte en onregelmatige golven op een economische manier te benutten, waaronder: een uniek lamellensysteem; sterke, lichte en niet-corrosieve materialen; eliminatie van laterale spanningen, breukbelasting en vermoeidheid; hyperresonantie; golfdemping en mitigatie van freak waves; golfontwijkingsmechanisme; plug-and-play-ontwerp; verankeringen die de biodiversiteit vergroten; flexibele inzetbaarheid; installatie, bediening en onderhoud op zeeniveau. Deze technische kenmerken maken een veilige en economische exploitatie mogelijk van de bestaande markten voor oceaanenergie en van nieuwe, tot dusver onrendabele markten met een gematigd golfklimaat. Kijk voor meer informatie op www.slowmill.nl

REDStack

RED (Reverse ElectroDialysis) is een vorm van duurzame winning van energie. De ‘brandstof’ bestaat uit zoet en zout water. Een deel van het zoete water wordt samen met zeewater geleid langs een membraanstapel in een behuizing, de zogenaamde RED-stack. Hier heeft het bedrijf REDstack dan ook zijn naam aan ontleend. Zout en zoet water worden in de stack gecontroleerd gemengd en met dit proces wordt elektrische energie gewonnen. Het resulterende brakke water wordt in zee teruggebracht en de elektrische energie wordt aan het net geleverd en vandaar gedistribueerd. De op deze manier gewonnen energie wordt veelal Blue Energy genoemd.

Kijk voor meer informatie op www.redstack.nl

Oceans of Energy

Oceans of Energy ontwikkelt een oplossing voor drijvende zonnepanelen op zee.  Op 12 km uit de kust van Den Haag/Scheveningen, heeft Oceans of Energy een proefproject van 50kW op de Noordzee Offshore Test Site van de  North Sea Farmers . Het proefproject maakt onderdeel uit van het  ENCORE  project, een project van  Bluespring , gefinancierd door het INTERREG 2SEAS programma.  Oceans of Energy verzamelt gegevens over de belasting, bewegingen, energieopbrengst en interacties met de omgeving. Het offshore zonnesysteem van Oceans of Energy is ontworpen en getest om 13 meter hoge golven te weerstaan. Het systeem wordt in 2022 uitgebreid naar een 1 MW-schaal grid connected drijvende farm. Uiteindelijk is het doel om grote zonneparken van vele megawatts te installeren in de ruimte tussen windturbines op zee. Hiermee kan de energieopbrengst van een offshore energiepark worden vergroot met een factor van maar liefst 4 tot 5 keer. Bovendien is het opwekprofiel van zonne-energie complementair met windenergie zowel op dagelijkse als op jaarlijkse basis. Daardoor is er minder ruimte beslag op de Noordzee nodig, om de doelstellingen voor duurzame energie te halen. Door niet alleen de netaansluiting te delen, maar ook de onderhoudslogistiek, worden toekomstige offshore energieparken bovendien meer rendabel.  Tenslotte verwacht Oceans of Energy dat de biodiversiteit toe zal nemen onder de drijvende panelen, wat weer goed is voor de visstand. 

Oceans of Energy wordt bij de testen op de Offshore Test Site ondersteund door de projecten Zon-op-Zee, North Sea Two, ENCORE, Offshore Solar Demonstrator, UNITED en Ocean Demo.

Kijk op  www.oceansofenergy.blue/projects/  voor meer informatie.  

Getijdencentrale in de Oosterschelde Stormvloedkering

De Oosterscheldekering is een dam met 62 poorten die kunnen worden gesloten wanneer er een verhoogd overstromingsrisico is. In 2015 installeerde het Nederlandse bedrijf Tocardo een getijdenenergiecentrale van 1,2 MW in een van de poorten, bestaande uit een rij van 5 getijdenturbines.

Met de wereldwijde stijging van de zeespiegel en toenemende risico’s op overstromingen,  voorziet Tocardo een markt voor de integratie van getijdenturbines in toekomstige keringen om dichtbevolkte delta's wereldwijd zowel te beschermen als ook van stroom te voorzien. Er zijn al meer dan 400 geschikte locaties geïdentificeerd.  In opdracht van Tocaro, heeft Bluespring een project opgezet om een multidisciplinair monitoringprogramma uit te voeren om de effecten op zowel het biotische als het abiotische ecosysteem te beoordelen, alsmede de effecten op de veiligheid van de stormvloedkering zelf. Het onderzoek werd uitgevoerd door vier onderzoeksinstellingen: Wageningen Marine Research, Universiteit van Utrecht, TU-Delft en Deltares. Veranderingen in stromingspatronen werden gemeten en gemodelleerd, de afname van de getijamplitude, de invloed op sedimentatieprocessen, de ontwikkeling van aantallen bruinvissen en zeehonden in de Oosterschelde en het risico op aanvaringen tussen deze zoogdieren en de turbines maakten allemaal deel uit van het onderzoek. Bluespring en de Zeeuwse Milieu Federatie (ZMf) waren verantwoordelijk voor communicatie met belanghebbenden. De conclusies uit het onderzoek zijn dat er geen significante effecten zijn waargenomen of te verwachten op alle onderzochte impacts. 

Voor meer informatie en het eindrapport zie:  https://www.tocardo.com/downloads/ 

Proefproject Water2Energy getijdenduiker

Water2Energy voert een projectproject uit in een getijdenduiker in de haven van Vlissingen. De getijdenduiker vormt een verbinding tussen de Noordzee (monding van de Westerschelde) en het kanaal door Walcheren. Eind 2021 heeft Water2Energy een turbine geïnstalleerd aan de binnenzijde van deze getijdenduiker. Tijdens eb en vloed passeert water met hoge snelheid de turbine. Dankzij de rechthoekige vorm van de turbine, die nauw aansluit op de opening, wordt de stroming maximaal benut. Een groot rek voor de turbine, zorgt ervoor dat zeezoogdieren de turbine niet kunnen passeren.  

In dit project wordt aangetoond dat oplossingen voor klimaat mitigatie hand en hand samen kunnen gaan met oplossingen voor klimaat adaptatie; namelijk het opwekken van duurzame energie en beschermen tegen overstromingsrisico. 

De verwachting is dat de vraag naar dit soort oplossingen wereldwijd toeneemt als gevolg van klimaatveranderingen. Langs de Nederlandse kust zijn er tal van locaties, waar deze oplossing kan worden geïntegreerd in bestaande keringen en sluizen, zonder significante impact op omgeving en natuur. Daarnaast is er potentieel op open water met drijvende oplossingen in estuaria, rivieren en rondom eilanden waar hoge stromingen voorkomen.

 Het proefproject van  Water2Energy  maakt onderdeel uit van het  ENCORE project , een project van  Bluespring , gefinancierd door het INTERREG 2SEAS programma en met co-financiering van de provincie Zeeland en het Rijk. 

Proefproject SeaQurrent tidal kite

SeaQurrent realiseert een proefproject met een onderwater getijdenvlieger in het Borndiep bij Ameland.  Het project draagt bij aan een 100% duurzame, voorspelbare en betaalbare energievoorziening van Ameland. Het Borndiep (of Amelander Gat) is de stroomgeul tussen Ameland en Terschelling. Het verbindt de Noordzee met de Waddenzee. Het getijverschil tussen hoog en laag water is soms wel meer dan 2,5m. Al dit water stroomt door de stroomgeul van en naar de Noordzee, wat plaatselijke stromingen tot 1,6 m/s veroorzaakt. Conventionele getijstroomturbines hebben ten minste stromingen van 2 m/s of hoger nodig om effectief getijdenenergie te kunnen benutten. SeaQurrent heeft een getijdenvlieger ontwikkeld die bij uitstek geschikt is voor lagere stroomsnelheden en ondiepere wateren. Dit maakt de oplossing goed toepasbaar op meer locaties. In de toekomst verwacht SeaQurrent getijdenvliegers te kunnen plaatsen in vergelijkbare vernauwingen en mogelijk ook binnen offshore windparken. De zuidelijk gelegen windparken, tegen de Belgische grens, maken het meeste kans, omdat de stroming daar hoger is dan de Noordelijk gelegen windparken, dankzij de vernauwing richting Het Kanaal.

In voorbereiding op en tijdens het proefproject worden onderzoeken uitgevoerd naar invloed op de omgeving, zeebodem en zeezoogdieren. Getijdenenergie is een realistische optie voor verdere verduurzaming van Ameland en er wordt actief samengewerkt met organisaties en bewoners op Ameland. 

Kijk voor meer informatie op  www.seaqurrent.com