Kansen voor klimaatadaptatie camping & vakantiepark

Inleiding

Campings en vakantieparken liggen over heel Zeeland verspreid, gelegen in de duinen vlakbij de kust of dichterbij een stad of de rivier. Hoewel campings veel op elkaar lijken kunnen verschillen in opzet veel uitmaken, denk aan de ondergrond, de hoogte van het maaiveld en de locatie van campingplaatsen. Voor deze subsector zijn een aantal maatregelen van klimaatadaptatie op deze pagina weergegeven en verduidelijkt. In onderstaande Figuur 1 staan maatregelen weergegeven die kansrijk zijn voor campings en vakantieparken. Vervolgens is per maatregel meer toelichting gegeven op kosten, effectiviteit, benodigde tijd voor aanleg en aanbevelingen voor onderhoud.

Figuur 1 Weergave klimaatadaptatie maatregelen camping en vakantiepark

Een aantal geselecteerde klimaatadaptatie maatregelen zijn in deze pagina weergegeven. Normaliter worden deze per thema hitte, droogte, wateroverlast, overstroming en wind of extreem weer weergegeven. Op deze pagina zijn verschillende maatregelen weergegeven die kansrijk zijn.

Maatregelen

Afkoppelen van regenwater

Een kansrijke maatregel die voor wateroverlast, droogte en mogelijk hitte effectief is, is het afkoppelen van regenwater. Ook voor duurzaamheid en kosten besparing kan deze maatregel interessant zijn. In veel gevallen zal regenwater via goten naar de riolering stromen, het zoete regenwater is dan weg. Dit terwijl in laaggelegen regio's zoals Zeeland verzilting een uitdaging is. Met afkoppelen wordt bedoelt dat regenwater niet direct naar de riolering afstroomt. Het water kan via hemelwaterafvoer opgeslagen worden, infiltreren in de bodem, afstromen naar een wadi of het oppervlaktewater. Het is goed om het regenwater op eigen terrein op te vangen, op te slaan en vervolgens in de bodem te infiltreren of te gebruiken. Regenwater kan gebruikt worden voor het besproeien van groen maar ook na lichte bewerking voor toiletspoeling. Met verder gaande filter stappen kan er drinkwater van worden gemaakt.

Veel voordelen van afkoppelen zijn te benoemen. De piek afvoer naar de waterzuivering neemt af (met name rond intense buien) en daarmee kan het waterschap efficient zuiveren. Het regenwater wordt op eigen terrein geïnfiltreerd wat positief uitpakt voor de bodem en de grondwaterstand, waardoor droogte wordt bestreden. Als regenwater is ingezet voor besproeing van groen wordt drinkwater bespaart. Wanneer het regenwater over het grondoppervlak stroomt of wordt ingezet voor actieve koeling kan het ook hitte beperken.

Water opvang kan op meerdere manieren, in een bassin, in een bak of regenton, in een ondergrondse tank of zak in de kruipruimte, in een zwemvijver, op een dak, of in een poel.

In kleigrond is het moeilijk om te infiltereren, daarom is opslag en hergebruik aan te bevelen.

Effectiviteit:

  • Hitte - laag
  • Wateroverlast - laag
  • Droogte - laag tot gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde waterbeleving
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau
  • Vermindering drinkwatergebruik voor besproeing beplanting

Monitoring:

Zorg dat verstoppingen in de hemelwaterafvoer snel worden verwijderd. Bij opslag van regenwater belangrijk om ook de kwaliteit van het water in de gaten te houden.

Wateropslag

Wateropslag is het opvangen van regenwater en dit opslaan in een bak boven of onder de grond. Vaak met het doel om dit water te gebruiken voor bijvoorbeeld het sproeien van beplanting maar het kan ook voor gebruik binnenshuis zijn. Als water wordt opgevangen en vervolgens kan infiltreren in de ondergrond zal het water het grondwaterniveau aanvullen.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  • Hitte - laag
  • Wateroverlast - gemiddeld
  • Droogte - gemiddeld tot hoog

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau
  • Vermindering drinkwatergebruik
  • Verlaagt hittestress

Monitoring:

Het is belangrijk om de kwaliteit van het water in de gaten te houden.

Wadi

Een wadi is een voorziening voor infiltratie van regenwater. Het houdt een laagte in waarin het regenwater zich kan verzamelen en in de bodem kan infiltreren. Meestal is een wadi beplant met biezen of gras. Een wadi helpt verdroging van de bodem tegen te gaan, vormt een buffer bij overvloedige regenval en draagt bij aan de zuivering van het water. Een wadi (Arabisch voor 'dal') is eigenlijk een droge rivierbedding in een woestijn. Alleen bij hevige regenbuien vult de rivierbedding zich met water. Meestal staat de wadi dus droog, alleen na een regenbui staat er water in. De bodemlaag van de wadi bestaat uit een laag grind en een buis, die bij hoge grondwaterstanden een aanvullende drainerende functie heeft.

De wadi zal ongeveer twee keer per jaar schoongemaakt moeten worden van bladafval en zwerfvuil. De drainage richting naar het oppervlaktewater zal ongeveer één keer per jaar schoongemaakt moeten worden. Voor het goed functioneren van een wadi is het aangeraden om de bodemkwaliteit één keer per 5 jaar te monitoren op verweer en uitspoeling. Hierdoor kan deze tijdig vervangen worden als vervuiling waargenomen wordt.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  1. Hitte - laag tot gemiddeld
  2. Wateroverlast - hoog
  3. Droogte - gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau.

Monitoring:

Regelmatig maaien afhankelijk van de gewenste begroeiing. In het geval dat afvalstoffen naar de wadi afstromen (wegvlak met rijverkeer, zinken dakgoten of koper) is het aan te raden na 15 jaar een test uit te voeren.

Vergroenen

Groen is een mooie invulling voor veel omgevingen. Een groene gevel als beperkte ruimte beschikbaar is, die ook mooi kan kleuren met bloemen in het voorjaar, zomer of in het najaar. Een groendak kan met minder onderhoud ook interessant zijn. Wanneer meer ruimte beschikbaar is kan de ecologische structuur worden versterkt met leefruimte voor planten en dieren waarbij het ook voor de mens aangenaam is om daarin te verblijven. Groen zorgt voor een verhoging van leefbaarheid en het welbevinden van mensen. Daarmee heeft het diverse voordelen en is het relatief eenvoudig en goedkoop met langdurige, voordelige effecten.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  • Hitte - gemiddeld tot hoog
  • Wateroverlast - gemiddeld
  • Droogte - laag tot gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verhoogt menselijk welzijn en daarmee gezondheid;
  • Verlaagt hittestress.

Monitoring:

Groen heeft onderhoud nodig zoals het snoeien van struiken en bomen, het maaien van een grasveld en verwijderen van eventueel ongewenste beplanting.

Groene haag als windvanger

Groen in de vorm van windvanger kan als haag op het terrein geplaatst worden. Dit kunnen een aaneensluitende rij struiken zijn, een haag van bijvoorbeeld beuk en liguster, maar ook andere soorten. Voor een hogere bijdrage aan biodiversiteit is het goed om verschillende soorten te gebruiken. Denk aan de ondergrond en standplaatsfactoren als schaduw en volle bezonning voor plant keuze.

Effectiviteit:

  • Hitte - laag
  • Droogte - laag tot gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verhoogt menselijk welzijn en daarmee gezondheid;
  • Verlaagt hittestress.

Monitoring:

Onderhoud van hagen is regelmatig snoeien en afhankelijk van de beplanting is het toevoegen van voedingstoffen noodzakelijk.

Verlaagde speeltuin

Een verlaagde speeltuin is een zogenaamde win win oplossing. Dat is omdat de speelplek een toevoeging is voor kinderen, daarnaast kan de speelplek zorgen voor vergroening en wateropvang. Zoals in de afbeelding weergegeven zijn op speelse wijze is een houten speel constructie geplaatst in een wadi. Het groen wordt minder vaak gemaaid waardoor verschillende kruiden en planten kunnen groeien. Het groen is zo een toevoeging aan de ecologische structuur. Er zijn diverse voordelen en is het relatief eenvoudig en goedkoop met langdurige, voordelige effecten.

Effectiviteit:

  • Hitte - gemiddeld
  • Wateroverlast - hoog
  • Droogte - gemiddeld

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verhoogt menselijk welzijn en daarmee gezondheid;
  • Verlaagt hittestress.

Monitoring:

De speeltoestellen hebben onderhoud nodig evenals dat groen gemaaid moet worden.

Infiltratie in de bodem

Op kleigrond is infiltratie van water lastig of niet mogelijk. Daarentegen kan de ondergrond worden verbeterd, door een deel van de grond uit te graven en te vervangen met zand of grind, dat kan ook met een infiltratiekrat. Ook is het belangrijk om op de grond geen dichte bedekking zoals bestrating en grotere tegels te hebben. Een goede verhouding is een derde van de omgeving maximaal te verharden. Als bovenop de grond groen staat kan dat infiltratie bevorderen.

Effectiviteit:

  • Hitte - laag
  • Wateroverlast - gemiddeld
  • Droogte - laag

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogde ecologische waarde;
  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verhoogt menselijk welzijn en daarmee gezondheid;
  • Verlaagt hittestress.

Monitoring:

Infiltratievoorzieningen kunnen verstopt raken en overbegroeid raken. Onderhoud en maaien zijn daarom belangrijk.

Grindpaden

Grindpaden valt onder de noemer 'halfverharding'. Het voordeel van grindpaden is, is dat regenwater ongehinderd een stroom naar de bodem kan vormen. Dit bevordert dus de infiltratiecapaciteit van het terrein. Grindpaden vergen minimaal onderhoud: alleen egalisatie is noodzakelijk. Andere (goede) alternatieven voor grindpaden zijn split, gravel, (klei)schelpen of lavasteen.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  • Wateroverlast - gemiddeld
  • Droogte - laag

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Verlaagt hittestress;
  • Verminderde afvloeiing van regenwater naar lager gelegen delen.

Monitoring:

Het grindpad kan na verloop van tijd begroeid raken met grassen en kruiden. Als dit regelmatig wordt verwijderd kan grindpad netjes blijven.

Droogte resistente beplanting

Droogte resistente beplanting kan worden gebruikt om de watervraag te verminderen in droge periodes. Deze beplanting is zonminnend en vergt een plaatsing op een plek waar vaak de zon schijnt. Voorbeelden van droogte resistente beplanting zijn Duizendblad en Dropplant.

Effectief voor:

Effectiviteit:

  • Droogte - laag

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Verhoogt lokaal grondwaterniveau;
  • Vergroting van belevingswaarde;
  • Verhoogt biodiversiteit;
  • Verlaagt kans op verdroging.

Monitoring:

Droogte resistente beplanting kan met minder water overleven en vaak met minder aandacht goed uit. Als minder bloemen bloeien is dat een teken dat toch een tekort is aan water of andere voedingstoffen.

Schaduw creëren

Het creëren van schaduw is een effectieve maatregel tegen hitte. Door het wegnemen van directe zon instraling kan de omgeving koeler blijven. Het verschil tussen een plek in de volle zon en een plek in de schaduw kan 7 to 10 graden koeler aanvoelen.

Effectiviteit:

  • Hitte - hoog

Sociaal economische/ecologische voordelen:

  • Zorgt voor lokale koelte, ook in een gehele ruimte
  • Zorgt voor minder vraag naar actieve koeling door ventilator of airco
  • Kan ook bijdagen aan droog houden van terras

Monitoring:

Het is belangrijk om jaarlijks de zonwering te controleren op schade.

Links

Kansen voor andere subsectoren

Terug naar de kansenkaart

Figuur 1 Weergave klimaatadaptatie maatregelen camping en vakantiepark